Tok va kuchlanishning rezonansi hamda ularning radiotexnikada qoʻllanilishi

Parallel palladagi rezonans (joriy rezonans) Standart rezonans chastotasini aniqlash kuchlanish rezonansini hisoblash bilan bir xil tarzda amalga oshiriladi. R mavjud ichki faol komponent R tebranish jarayonining asta-sekin yo'q bo'lib ketishiga olib keladi, bu esa mavjud rezonansni aniqlaydi.

O'zgaruvchan tok zanjiridagi toklarning rezonansi

• Elementlarning ketma-ket, parallel yoki aralash turiga ega bo'lgan elektr zanjiri ichidagi oqim turli xil ish rejimlarini keltirib chiqaradi. Shunday qilib, elektr pallasida aks sado indüktif va kapasitif turidagi elementlarni o'z ichiga olgan qismning rejimi bo'lib, oqim qiymatlari va kuchlanish ko'rsatkichlari orasidagi fazaviy siljish burchagi nolga teng.
• Parallel ravishda ulangan kondensator va lasan qismida teng reaktsiya kuzatiladi, bu rezonansni keltirib chiqaradi. Shuni ham hisobga olish kerakki, bobin va kondansatör faol qarshilikning to'liq yo'qligi bilan ajralib turadi va reaktsiyaning tengligi elektr pallasida va filiallardagi katta oqimlarning ichidagi joriy oqim ko'rsatkichlarini nolga tenglashtiradi.
• Indüktif lasan va kondansatörün parallel ulanishi sharoitida, tizimga yopiq bo'lgan, tebranadigan generatorning mavjudligi bilan tavsiflanadigan tebranish davri olinadi.
• Qo'llaniladigan kuchlanish rezonans chastotasiga yaqinlashganda parallel ulangan kondansatör va odatiy indüktif lasanni quvvatlantirish uchun ishlatiladigan tashqi kontaktlarning zanglashi amplitudasining keskin pasayishi bilan birga keladigan hodisa, oqim yoki parallel rezonans deb ataladi.
• Tebranish chastotasining rezonansi quyidagi formula

ω

•  

Kuchlanishlar rezonansi

• Elektrotexnikada zanjirning aloxida qismdagi qarshilik va o‘tkazuvchanliklar ham musbat ham manfiy kattaliklarga ega bo‘lishi mumkin va bu kattaliklar bir– birini o‘zaro kompensatsiyalashi mumkin. Oqibatda amalda shunday holatlar mavjud bo‘ladiki, qachonki, zanjirda reaktiv unsurlar (induktivlik va sig‘im) mavjud bo‘lishiga qaramasdan kirishdagi to‘liq zanjirning reaktiv qarshiligiyoki reaktiv o‘tkazuvchanligi nolga teng bo‘ladi. Bu kabi hususiy holatda kirishdagi tok va kuchlanish faza bo‘yicha ustma–ust tushadi.
• Hamda to‘liq zanjirning ekvivalent qarshiligi aktiv bo‘ladi. Mazkur hodisani rezonansli deb ataladi. Zanjirda induktivlik va sig‘imli unsurlar mavjud bo‘lgan holda (mos ravishda magnit va elektr maydon energiyalarini yig‘uvchilar) tebranuvchi tizim haqida gapirish mumkin bo‘ladi. Reaktiv unsurlardagi elektromagnit maydon energiyasi asta–syokin issiqlik energiyasiga aylanadi. Energiyaning saqlanish qonuniga muvofiq ushbu hodisani sodir bo‘lishi muqarrardir. Zanjirlarda qismlar ketma–ket yoki parallel ulangan holatda ham rezonansli hodisalar kelib chiqishi mumkin. Keyingi bayonlarda har bir holat uchun aloxida, batafsil to‘xtaymiz.