0 ‘zgaruvchan tok zanjirida kuchlanish rezonansi 0 ‘zgaruvchan to k zan jirid a kuchlanish rezonansi bo‘lganda, tebranishlar chastotasi mos kelgan jismlardan birining boshqasi ta'sirida tebranm a harakati yoki tebranish amplitudasining keskin kuchayishi hosil bo'ladi.
Manbadan kelgan toMiq tok ikkiga boMinib 45 www.ziyouz.com kutubxonasi ketadi, ya'ni induktiv tok induktiv qarshilik ulangan tarmoqqa, sig'imli tok sig‘im qarshilik ulangan tarmoqqa. Bu ikkita tok birbiriga proporsional va qarama-qarshi tomonga yo'nalgan bo‘lib, zanjirdagi tok ularning ayirmasiga teng. M a'lum chastotada bu toklarning ayirmasi juda kichik. Bunda zanjirda juda qiziq hodisa ro‘y beradi. Energiya manbaidan zanjirga juda kichkina tok oqsa ham, parallel tarmoqlarda juda katta tok hosil bo'lib, ularning miqdorlari kelayotgan tokning miqdoridan katta bo'lishi mumkin. Bu toklar mumkin bo'lgan toklardan ko‘p bo'lib, elektrotexnika uskunalariga xavfli boMishi mumkin. Bunday hodisalar tok rezonansi deyiladi. Chastota rezonansi kuchlanish rezonansi formulasiga o'xshab aniqlanadi.
Tok rezonansi hodisasini qurilmalaming quwat koeffitsiyentini oshirish uchun qo‘llanadi. Shuning uchun induktivli qurilmalar, apparatlar va mexanizmlarga parallel kondensatorlar ulanadi. Bu holda induktivli qurilmalarga kerakli reaktiv quw at va reaktiv tok manbadan kelmasdan, kondensatordan keladi. Shuning natijasida elektr energiyasini uzatuvchi liniyalar reaktiv tok va reaktiv quwatlardan ozod qilinadi. Elektr uzatuvchi liniyalarda elektr energiyasi tejaladi.
/ = + (/L-/c)J amper. Qavis ichidagi ifoda bir-biriga teskari bo'lgan induktiv va sig'imli qo‘shiladigan toklarning ayirmasi. Zanjirning to ‘liq qarshiligini quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: 7 = Jr1 +(xL- x J O m . xL — xc ayirmasini reaktiv qarshilik x? bilan almashtirish mumkin. Bu reaktiv qarshilik xL va xc ularning o'zaro bog‘lig‘iga qarab induktiv yoki sig‘imli boMishi mumkin. xL = xc bolgan holati alohida ahamiyatga ega. Bunda zanjiming to‘liq qarshiligi aktiv qarshilikga teng boMadi. Agarda zanjirning aktiv qarshiligi juda kam bo'lsa, u holda zanjirdagi tokning qiymati juda katta miqdorga yetishi mumkin. Zanjiiga ketma-ket ulangan qarshiliklaming uchlarida tokning qarshilikga ko'paytmasi kuchlanishni ifodalasa, u holda kondensatoming va g‘altakning uchlarida katta tok kuchlanishdan ortib ketishi mumkin. Bunday holda kondensator hamda g'altakning uchlarida yuqori kuchianishlar elektr uskunalaming izolyatsiyalarini teshib yuborishi mumkin va natijada uskunalar ishga yaroqsiz boMib qoladi. Bunday holatga kuchlanish rezonansi deb aytiladi Elektr zanjirida elektr chastotasi holatida rezonans boshlanganda, chastota rezonansi deyiladi. xL - xc - w / — = 0 boMganda, u)C u holda rezonans chastotasi uchun ifoda quyidagicha boMadi: “w T c’gers
Do'stlaringiz bilan baham: |