Тоҳир Маликов

Р = (БФ : Ф ) х 100%

Бу ерда: Р – ишлаб чиқаришнинг умумий рентабеллиги;

БФ – балансдаги фойда (солиққа тортилгунга
қадар);
Ф – асосий ишлаб чиқариш фондлари ва нормалаш-
тирилган айланма маблағларнинг йиллик
ўртача қиймати.

Фонд қайтими кўрсаткичи ХЮС асосий ишлаб чиқариш фонд-ларидан фойдаланиш самарадорлигининг даражасини характерлай-ди ва у қуйидагича аниқланади:

Ф = (Т : Ф ) х 100%

Бу ерда: Ф – фонд қайтими;

Т – реализациядан олинган соф тушум;
Ф – асосий ишлаб чиқариш фондларининг йиллик
ўртача қиймати.

Фонд сиғими фонд қайтимига нисбатан тескари кўрсаткич ҳи-собланади ва бир сўмлик реализация қилинган маҳсулотга тўғри келувчи асосий ишлаб чиқариш фондларининг қийматини кўрсата-ди. Шунинг учун бу кўрсаткични қуйидагича аниқлаш мумкин:

Ф = (Ф : Т) х 100%

Бу ерда: Ф – фонд сиғими;

Ф – асосий ишлаб чиқариш фондларининг йиллик
ўртача қиймати;
Т – реализациядан олинган соф тушум.
Дастгоҳлар ёки асбоб-ускуналар ишлашининг сменалик коеф-фициенти улардан фойдаланиш ва уларнинг юкланганлик даража-сини ифодалаб, йил, чорак, ой ва кун давомида ҳар бир бирлик дастгоҳ ёки асбоб-ускуналарнинг неча сменада ишлаганлигини кўрсатади ва у қуйидагича аниқланади:


К = Ҳ : Д ёки К = Ҳ : С

Бу ерда: К – сменалик коеффициенти;

Ҳ – кун давомида ҳақиқатда ишланган дастгоҳ (ма-
шина)/соатлар;
Д – дастгоҳ (машина)ларнинг умумий сони;
Ҳ – бир сменада ҳақиқатда ишланган дастгоҳ
(машина)/соатлар сони;
С – бир сменада максимал ишланиши мумкин
бўлган дастгоҳ (машина)/соатлар сони;

Асосий ишлаб чиқариш фондларининг ескириш коеффициен-ти янгидан яратилган маҳсулотга ўтказилиши натижасида улар истеъмол қийматининг камайиши (йўқотилиши)ни тавсифлайди ва у қуйидагича аниқланади: