To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

66

---

Portland sementning
xossalariga maydalanganlik darajasi, normal 
quyuqligi, qotish davri, markasi va shu kabilar kiradi.
Maydalanganlik
darajasi quruq holatdagi sementning №008 elakdagi 
qoldig‘i (15 foizgacha) hamda dispersligini aniqlash usuli bilan aniqlanadi. 
Oddiy 400 markadagi sfementning dispersligi (solishtirma yuzasi) 2500 
3000 sm2/g. 
w
Zichligi.
Sement zichligi 3,05-3,15 g/sm3. To‘kilgan holatda 1100 
kg/m3, zichlashtirilganda 1300 kg/m3. Mineral qo‘shimchalar sement 
zichligiga ta’sir etadi.
Suvga talabi.
Normal quyuqlikdagi sement xamirini olishga zarur 
bo‘lgan suv miqdori bilan (massa bo‘yicha, foiz) belgilanadi. Sement 
xamirining normal quyuqligi Vika asbobining pestigi taglikka 5-7 mm 
qolgan holatda belgilanadi. Sementning suvga talabi 22-28 foiz atrofida. 
Gidravlik qo‘shimchalaming sement klinkeriga qo‘shilishi suvga boMgan 
talabni 32-37 foizgacha oshiradi.
Quyuqlanish davri.
Oddiy sementlarda quyuqlanish 45 daqiqadan 
keyin boshlanib, 10 soatgacha davom etadi. Sementning quyuqlanish davri 
klinker maydalayotganda 3-5 foiz gips qo‘shib boshqariladi.
Hajmining bir tekisda o ‘zgarmasligi
erkin holdagi CaO va MgO 
lar gidratatsiyasidan hosil boMadigan ichki zo‘riqish natijasidir. Bu xossa 
normal quyuqlikdagi sement xamirining 24 soatdan keyin 3 soat davomida 
suvda qaynatilib, radial yoriqlarning hosil bo‘lmasligi bilan aniqlanadi.
Portland sem ent aktivligi va markasi
oMchamlari 4x4x16 sm. 
sement-qum 1:3 nisbatdagi qorishmasidan (massa bo‘yicha), s/sm=0,4 
bo‘lgan, 28 sutka davomida qotgan (birinchi sutka qolipda va27 sutka xona 
haroratidagi suvda) namunalar sinab topiladi. Namunalar avval egilishga, 
so‘ng hosil boMgan yarimtalik prizmalar siqilishdagi mustahkamlikka 
sinaladi. Sement aktivligi siqilishdagi mustahkamlik chegarasiga barobar 
kattalikdir. Sement markalari esa yaxlit kattalik boMib, 400. 500, 550, 600 
(kgs/sm2).