To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

holatdagi materiallar 
(suyuq shisha, moyli bo‘yoqlar, polimerlar) zichligi 
piknometr yoki 
areom etr yordam ida topiladi. Ayrim materiallarning 
/.ichligi 
(g/sm3) quyidagicha:

---

Bitum
0,9-1,2
Keramik g ‘isht............. 2,5-2,8
Suv (4°C da)
1.0
Kvars q u m i........... ....... 2,6-2,7
Granit
2,6-2,9
Sement............................ 2,9-3,
Shag‘al
2,7-2.9
Shisha..................... .........2,5-3,0
Yog‘och
1,35-1,6
Po‘lat...................... ........7,8-7,9
G‘ovaklik 
(P)
materialning hajmidagi 
(V)
g ‘ovaklar (K) hajmi bilan' 
belgilanadi:
P=K/V
Materiallar g ‘ovaklari havo, gaz yoki suv bilan to‘la bo‘lib, quidagi 
chegaralarda o ‘zgaradi (0 dan 98 foizgacha). G ‘ovaklik materiallaming 
asosiy xossalarini ifodalovchi ko‘rsatkichdir. Bu ko‘rsatkichlar orqali 
m ateriallam ing mustahkamligi, o ‘rtacha zichligi, namlanuvchanligi, 
issiqlik o ‘tkazuvchanligi, sovuqqa va kimyoviy muhitlarga chidamliligi va 
boshqa xossalari to‘g ‘risida tushuncha hosil bo‘ladi. Yopiq g‘ovaklaming 
ko‘pligi material chidamliligini belgilaydi.
0 ‘rtacha zichlik 
- pra(kg/m3), tabiiy holatdagi material massasining 
hajmiga bo‘lgan nisbatidir. Agar material massasini 
m,
tabiiy holatdagi 
hajmini К deb belgilasak, unda:
P =m/V
m
B a’zi qurilish materiallarining o ‘rtacha zichligi (kg/m3) quyida 
keltirilgan:
Og‘ir (oddiy) beton...2200-2500
Yengil beton............. 500-1800
Granit........................ 2600
Oddiy g ‘isht..............1700-1900
Oyna shishasi............ 2650
Shishaplast........................2000
Ko‘pik polimer (minora).... 5-20
Qarag‘ay yog‘ochi....... 400-600
Mineral paxta................200-400
Po‘lat.................................. 7850