To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

157

---

10.5. Metallarni korroziyasi va undan himoyalash
10.5.1. Korroziya turlari
Korroziya deb
metalni atrof-muhit bilan kimyoviy va elektr kimyoviy 
ta’sirlanishi natijasida yemirilishiga 
aytiladi
Namlikdan metal korroziyasi 
rivojlanadi va natijada metalni y o ‘qotish jadal ortib boradi. Har yili 
korroziya natijasida bevosita yo‘qotishlar barcha ishlab chiqariladigan 
poMatning 10-12 foizini tashkil etadi. Yaponiya, Buyuk Britaniya va 
Amerika Q o‘shma Shtatlarida esa korroziya natijasida ularning yalpi 
ichki mahsulotidan 5 foizgacha milliy iqtisodiyotiga zarar yetkazganligi 
hisoblangan. Korroziyaning bunday jadal ravishdao‘sishi metall ionlarining 
korroziya muhitida (suv) erishi bilan ifodalanadi. Bunda elektronlar metal 
sirtida kislorod va suv bilan reaksiyaga kirishadi va gidroksil ionlari hosil 
bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida metall ionlari bilan to‘qnashib gidroksidni 
hosil qiladi. Temir korroziyasi 10.16-rasmda ko‘rsatilgan.
FejO»H/D 
tem ir oksidi 
O. 
|
(qizil)
Fe,0H)’ 
temir
gidroksidi
rv - 
2 0 H <3ora)
havo^-suv O
1
|
|
'jp—jjj' * _ ✓
anod 
k a to d ( - )
10.16-rasm. Temirning suvdagi korroziyasi.
Korroziya turlari
Korroziyaning ikki turi mavjud:
-
Kimyoviy -
quruq gazlar va elektrolit boMmagan suyuqliklar 
ta’sirida (benzin, oltingugurt, neft, suyuqlik tortilgan tuzlardan) yemirilish;
-
Elektr 
kimyoviy -
elektrolitlarning suvdagi eritmasi (kislota, 
ishqor, va tuzlar) ta’siridan yemirilish;
10
.2-jadval
M etallarning korroziyaga chidamliligi
№