Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

 
9.6. Operatsion tizimni tanlash 
O‘rnatilgan tizimlar uchun dasturiy ta’minotni ishlab chiqishda operatsion 
tizimni tanlash asosiy rol o‘ynaydi. Tizimning yanada rivojlanishi va umuman 
loyihaning qiymati unga bog‘liqdir. Tajribali o‘rnatilgan tizimlar ishlab 
chiqaruvchilari faqat operatsion tizimning narxiga e’tibor bermaydilar; loyihaning 
qiymati, shuningdek, ishlab chiqish vositalarining narxini, rivojlanish uchun 
sarflangan vaqtni va tizimni qo‘llab-quvvatlash xarajatlarini o‘z ichiga oladi. Barcha 
holatlar uchun mukammal yechim yo‘q hisoblanadi. Har bir operatsion tizim o‘ziga 

---

142 
xos tarzda yaxshidir. Albatta OTni tanlashda barcha afzalliklari va kamchiliklarini 
aniqlashtirib, aniq bir vaziyat asosida amalga oshirilishi kerak [22]. 
9.1-jadvalda eng ko‘p ishlatiladigan operatsion tizimlarning parametrlarini 
taqqoslash keltirilgan. 
9.1-jadval 
Operatsion tizim 
Vaqt ish 
tartibi 
Ochiqlik 
darajasi 
Quvvatlanadigan 
arxitektura 
VxWorks 
qattiq 
ochiq 
Power, ARM, Mips 
Linux 
yumshoq 
ochiq 
Alpha, ARM, Mips 
Windows CE 6.0 
yumshoq 
yadro kodi ega 
bo‘lishli 
ARM, Mips, x86 
QNX 
qattiq
yadro kodi ega 
bo‘lishli 
Intel x86 
LunxOS 
qattiq 
ochiq 
x86, PowerPC, ARM 
VxWorks
. 
Tizim 
ishlab 
chiquvchilar 
ishonchliligi 
va 
xatolarga 
bardoshliligiga asosiy e’tiborni qaratdilar, shuning uchun ushbu operatsion tizim 
Amerika Qo‘shma Shtatlarda kosmik elektronika standartiga aylandi. Wind River -
ning VxWorks -lari, shuningdek, Yevropa kosmik stansiyalari sun’iy yo‘ldoshlarida 
va Xalqaro kosmik stansiyalarida ishlatiladi. 
Tizimning kamchiliklari sifatida uning sekin modernizatsiyasini keltirish 
mumkin. Asosiy e’tibor eski dasturlar va drayverlarga qaratilgan. Yangi apparatni 
qo‘llab-quvvatlashda muammolarga duch kelinmoqda. 
Bu juda qimmat operatsion tizim hisoblaniladi. Uning tanlovi katta hajmdagi 
mahsulotlar uchun yoki juda yuqori ishonchliligini talab qiladigan tizimlarda o‘zini 
oqlay oladi. 
Linux
. Ushbu tizimning asosiy ajralib turadigan xususiyati - bu tizimning 
yadrosi va ko‘pgina amaliy dasturlarning ochiq kodli ekanligidalir. Ushbu 
operatsion tizim mutlaqo bepul. Rivojlanish ham individual ishlab chiquvchilar 
tomonidan, ham manfaatdor firmalar tomonidan amalga oshiriladi. 

---

143 
Tizimning afzalliklariga yana ko‘plab kutubxonalar va ochiq kodli dasturlar 
mavjudli hisoblanadi. Tayyor modullardan foydalanish dasturiy ta’minotni ishlab 
chiqarishni sezilarli darajada soddalashtirish va tezlashtirishga imkonini beradi. 
Tizimning yana bir afzalligi - bu ishlab chiquvchilarning rivojlangan jamoasi. 
Bunda standart yadro konfiguratsiyasida real vaqt tizimi ta’minlanmagan. 
Tizim faqat foydalanuvchi dasturlarini to‘xtatishi mumkin. Biroq, yadroni sozlashda 
tizim funksiyalarining bajarilishini to‘xtatishga imkon beradigan parametrni yoqish 
mumkin. Shuning asosida "yumshoq real vaqt" tizimlari shakllangan. Tez javob 
berish vaqtini talab qiladigan tizimlar uchun ushbu operatsion tizim mos kelmaydi. 
Tizimning kamchiliklariga qo‘llab-quvvatlash xizmatining yetishmasligi 
kiradi. Barcha paydo bo‘lgan muammolar va savollar o‘z-o‘zidan hal qilinishi kerak.