Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

Texas Instruments (TI) firmasining ikki yadroli signal protsessorlari. 
TMS320DM64x protsessorlari TI kompaniyasining multimediyali SPning 
navbatdagi avlodi - DaVinci modelining ikki yadrli protsessorlari uchun fundament 
bo‘lib xizmat qildi. TMS320DM64x protsessorlarni ishlab chiqarishda to‘plangan 
tajribadan foydalanib, TI kompaniyasi TMS320C6000 protsessorlar yuqori unumli 
oilasini va zamonaviy qo‘shimcha ishlov berish yadrosini integratsiyalash asosida 
multimediali protsessor yaratdi. Yuqori unumli asosiy protsessor (DSP-yadro) 

---

172 
sifatida avval ko‘rib chiqilgan modernizatsiyalangan C64x TMS320C64xx 
protsessor analogi qo‘llangan, qo‘shimcha universal ishlov berish qurilmasi sifatida 
esa ARM926 yadrosidan foydalanilgan. Bo‘larning hammasi audio va video 
signallarga ko‘p oqimli ishlov berishning deyarli har qanday masalasini hal etish 
imkonini beradi. DaVinci modelining SP ning umumlashtirilgan strukturasi 11.4-
rasmda keltirilgan [28]. 
11.4-rasm. DaVinci modеlidagi SPning umumiy strukturasi. 
DSP-yadrosining mavjudligi audio va videma’lumotlarga ishlov berishning 
istalgan algoritmalarini dasturiy amalga oshirish imkonini beradi. ARM yadrosi 
DSP yadrosiga to‘g‘ri keladigan yuklamalarni sezilarli darajada pasaytirish 
imkonini beradi. Xotira va saqlash qurilmalari interfeysi tashqai ulanadigan 
modullar bilan almashinuvning yuqori tezligini kafolatlaydi. Ulanishning 
qo‘shimcha moduli standart tashqi portlar liniyasi bo‘yicha almashinuvni amalga 
oshiradi. Ketma-ket interfeyslar bloki aniq qurilmalarni amalga oshirishda 
moslashuvchanlikni ta’minlaydi. Alohida tashkil etuvchilarni batafsilroq ko‘rib 
chiqamiz. 
11.5-rasmda TMS320C64xx oilasi DSP-yadrosining umumiy strukturaviy 
sxemasi taqditm etilgan.
Video 
ma’lumotlarga 
ishlov berish 
tizimi 
Tashqi xotira 
saqlovchi 
qurilmalar 
interfeysi 
Qo’shimcha 
qayta ulash 
moduli 
Ketma-ket 
interfeyslar 
bloki 
DSP yadrosi 
АRМ yadrosi 

---

173 
11.5-rasm. TMS320C64xx oilasi DSP-yadrosining struktura sxеmasi 
Bu klassik bir vaqtning o‘zida bir nechta yo‘riqnomalarni bajarish imkoni 
beradigan VLIW-arxitektura. Yadro ikkita bir xil qismga (ishlov berish yo‘llariga) 
bo‘lingan 8 ta funksional bloklarni o‘z ichiga oladi. Ulardan 6 ta blok AMQ (S1, S2, 
D1, D2, L1 i L2) funksiyasini, ikkitasi esa (M1 va M2). ko‘paytiruvchi hisoblanadi. 
Akkumulyator yo‘q, biroq uning funksiyasini bajara oladigan 64 ta umumiy 
foydalanishdagi registr (UFR), mavjud. Yadro ikki darajali keshga ega: birinchi 
daraja - bu L1P (32 kbayt dasturlar kodi uchun) va L1D (80 kbayt ma’lumotlar kodi 
uchun), ikkinchi daraja – L2 (64 kbayt dasturlar va ma’lumotlar kodi uchun). 
Bundan tashqari tashqi ma’lumotlarning tashqi omboridan foydalanish va xotiradan 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri foydalanish rejimiga (DMA) ega xotira kontrolleri (TXK) mavjud. 
Adresatsiya baytli - bu 8,16,32,64-razryadli ma’lumotlar. To‘lib ketishdan 8-
razryadli himoya mavjud. Buyruqlar tizimi bitlar bo‘yicha chiqarib olish, o‘rnatish 
va chiqarib tashlashni ta’minlaydi. Buyruqlarning o‘zi - 16-razryadli. Aniqlikni 
oshirish uchun 32-razryadli ko‘paytirish amalga oshirilgan. 
300 MGs taktli chastotaga ega ikkinchi ARM926 yadro xotiraning quyidagi 
hajmiga ega: 8 kbayt – kesh ma’lumotlar, 16 kbayt – kesh yo‘riqnomalar,
16 Kbayt – ОЗУ. ARM standart yadrodan foydalanish standart OT (Linux), dan 
foydalanish, tarmoq protokoli opsiyalarining moslashuvchan so‘zlanishini amalga 
oshirish, shuningdek oddiy foydalanuvchi interfeysini amalga oshirish va ishlab 
chiqarilayotgan qurilma tomonidan boshqaruvning moslashuvchan tizimini 
ta’minlash imkonini beradi.
L2 64 Кbayt 
L1D 
80 Кbayt 
32 РОН 
32 РОН 
LIP 
32 Кbayt 
М1 D1 S1 L1 
1 potok
М2 D2 S2 L2 
2 potok 
EMS 

---

174 
Videma’lumotlarga ishlov berishning kichik tizimi RGB888 (75 MGs) va 
BTU656 (8 yoki 16 bit, 75 MGs) standartlarga javob beradigan, shuningdek,
JK-panellarni ulash imkonini beradigan integratsiyalashgan videochiqishga ega. 
Video-chiqish kompozit chiqishni va S-video chiqishni ta’minlaydigan 4 ta 10-
razryadli 54 MGs SAPni ulaydi va NTSC/PAL televizion formatlarni ta’minlaydi.. 
DaVinci protsessorlari oilasida uchta guruhni ajratish mumkin [32]. 
Birinchisi – yuqori unumli va eng qimmat TMS320DM6446 va 
TMS320DM4643. Bu DSPlar qurilmalarning ushbu klassida maksimal 
unumdorlikni ta’minlaydi va tashqi qurilma modullarining mumkin bo‘lgan 
maksimal soniga ega bo‘ladilar. TMS320DM6446 protsessori audio va video 
ma’lumotlar uchun to‘liq funksionalli ko‘p oqimli kodekni amalga oshirish uchun, 
TMS320DM6443 – faqat ma’lumotlarni amalga oshirish uchun mo‘ljallangan. 
Ikkinchi guruhi hozirgi vaqtda bitta protsessor - TMS320DM644 ni o‘z ichiga 
oladi. Bu universal protsessor bo‘lib, uning bazasida to‘liq funksionalli audio va 
video kodekni amalga oshirish mumkin, biroq uning unumdorligi ushbu oiladagi eng 
ommabop protsessorlar unumdorligidan past. 
Uchinchi guruhi - bu TMS320DM643x protsessori. Ularda ARM yadrosi 
yo‘q, bu esa chiplar narxini sezilarli darajada pasaytirish imkonini berdi. Ularning 
vazifasi IP-kameralar yoki vide-kuzatuv va qo‘riqlash kameralari kabi audio va 
videoga ishlov berishning oxirgi qurilmalarni amalga oshirish.
DaVinci protsessorlari bazasida turli qurilmalarni amalga oshirishning keng 
imkoniyatini ta’kidlab o‘tish kerak. Ushbu seriya bazasida audio va video 
ma’lumotlarga ishlov berishning istalgan zamonaviy qurilmalari amalda realizatsiya 
qilingan bo‘lishi mumkin..