Titrimetik analiz

4 . Kompleks hosil bo’lishi (kompleksonometriya ) metodi kam ionlanuvchi kompleks ionlar hosil bo’lishga asoslangantitrimetrik aniqlashlarni o’z ichiga oladi . Bu metod yordamida kompleks hosil qiluvchi reaksiyalariga kirisha olish hossalariga ega bo’lgan har hil kation va anionlar miqdori aniqlanadi .

Titrimеtriyada qo`llanadigan rеaktsiyalarga qo`yiladigan talablar

1. Aniqlanuvchi modda bilan titrant o`rtasida rеaktsiya tеz borishi;

2. Rеaksiya chapdan o`ngga 100% borishi, ya'ni muvozanat doimiysining qiymati 10<sup>8</sup> dan kam bo`lmasligi;

3. Har xil qo`shimcha rеaksiyalar bormasligi;

4. Qo`shiladigan rеaktiv faqat aniqlanuvchi modda bilan ta'sirlanishi;

5. Ekvivalеnt nuqtani aniqlash uchun tеgishli indikator bo`lishi kеrak.

O’tkaziladigan aniqlashning hususiyatiga bog’liq holda titrlashni har xil usullar bilan bajarish mumkin :

• 
  to’gri titrlash yoki bevosita titrlash usulda aniqlanuvchi modda ishchi titrlangan eritma bilan to’g’ridan – to’g’ri titrlanadi . Bu usul bilan analiz qilishda bitta ishchi standart eritma yetarli hisoblanadi .
  
• 
  qayta titrlash ( yoki uni qoldiq bo’yicha titrlash ham deb ataladi ) usulida tekshirilayotgan eritmaga reagent eritmasidan bir muncha mol qo’shiladi va ortiqcha qo’shilgani boshqa reagent eritmasi bilan titrlab topiladi . Bu usulda ikkita asosiy va yordamchi titrlangan ( konsentratsiyasi aniq bo’lgan ) ishchi eritmadan foydalaniladi . Bu usul titrametrik anazlining har xil metodlarida, jumladan, rodonometriyada qo’llaniladi .
  
• 
  almashinib titrlash usuli ( yordamchi eritma bilan titrlash ) aniqlanuvchi ion ishchi eritma bilan bevosita ta’sirlashmasa yoki u bilan stixiometrik bo’lmagan nisbatlarda reaksiyaga kirishsa , yohud indikatorlar bilan reaksiya bermaganda qo’llaniladi. Bu usul bo’yicha aniqlanuvchi ustiga reaksiyaga kirishuvchi maxsus reagent qo’shiladi. Maxsulotlardan birini ishchi eritma bilan titrlanadi. Masalan, yodometrik metodda aniqlanuvchi mis tuzi eritmasiga mol miqdorda kaliy yodid qo’shiladi. Bunda ajralib chiqqan yod yordamchi natriy tiosulfatning titrlangan eritmasi bilan titrlab topiladi.
  

Titrimetrik aniqlashlarni qanday usulda bajarilishidan qat’iy nazar hamma vaqt ishchi titrlangan eritmalar, reaksiyaga kirishuvchi moddalar eritmalari hajmini aniq o’lchash, ekvivalent nuqtani aniq belgilash, analiz natijalarini to’g’ri hisoblash zarur bo’ladi.