Title Lorem Ipsum

Ünlü Düşmesi

• Ünlü Düşmesi
• Son hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında son hecedeki dar ünlü düşer. Bu olaya sesli (ünlü) düşmesi denir. Sözcükte bir ünlünün düşmesi bir hecenin eksilmesine neden olduğundan ünlü düşmesi, hece düşmesi olarak bilinmektedir.

Karın-ı	Karnı
Beyin- miz	Beynimiz
Oğul-u	Oğlu
Gönül-e	Gönle

* Bazı birleşik sözcüklerin oluşumunda ünlü düşmesi olur.

kahve altı →	kahvaltı
şükür etmek →	şükretmek
kayın ana →	kaynana
Kayıp- etmek	kaybetmek

İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer.

• İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer.

alın = alnı	ağız = ağzı	beyin = beynimiz
beniz = benzi	burun = burnumuz	bağır = bağrım
geniz = genzi	karın = karnı	nesil = neslimiz
oğul = oğlu	omuz = omzum	gönül = gönlümden

* Ünlüyle başlayan ek aldıklarında vurgusuz orta hecesindeki dar ünlüsü düşen kelimelerle oluşturulan ikilemelerde ikinci kelimenin dar ünlüsü düşmez.

ağız ağıza	burun buruna
omuz omuza ,	nesilden nesile ,
oğuldan oğula	Göğüs göğse

ÖRNEK CÜMLELER

• ÖRNEK CÜMLELER

Basket oynarken düşünce burnu kanadı.

Saçlarını omzuna gelecek kadar kestirmiş.

Dün geceden beri karnı ağrıyor.

Geçen hafta bir oğlu oldu.

Ders çalışmaktan beyni yanmış.

Aşağıdaki dörtlüğün hangi mısrasında hece düşmesine uğrayan bir kelime vardır?
A) Ömründe çok acı günler yaşadın.
B) Dilimden düşmedi, o güzel adın.
C) Acılar çekerken, sessiz ağladın.
D) Ne olur gözünü siliver anne.

ÜNLÜ DARALMASI

• ÜNLÜ DARALMASI
• Türkçede “a – e” geniş ünlüleri ile biten fillere “-yor” eki getirildiğinde, fiilin sonundaki geniş ünlüler daralarak “ı – i – u – ü” dar ünlülerine dönüşür. Bu kurala ünlü daralması denir.
• Ünlü daralmasında;
• a ünlüsü → ı veya u ünlüsüne,
• e ünlüsü → i veya ü ünlüsüne dönüşerek daralır.

Bekle- yor	bekliyor
Başla-yor	Başlıyor
Gülme-yor	Gülmüyor
Susma-yor	susmuyor

*Kaynaştırma harfi, “de-“ ve “ye-“ fiillerinde ünlü daralmasına sebep olur, fakat bu sözcükler dışındaki diğer sözcüklerde daralmaya sebep olmaz.

de – y – ecek →	diyecek
ye – y – ecek →	yiyecek

Dilimizde bütün olumsuzluk eki (“ma, -me” ) “-yor” şimdiki zaman ekinden önce geliyorsa daralmaya uğramak zorundadır.

• Dilimizde bütün olumsuzluk eki (“ma, -me” ) “-yor” şimdiki zaman ekinden önce geliyorsa daralmaya uğramak zorundadır.

Kaç – ma – yor – sunuz	Kaçmıyorlar
Bekle – me – yor-du-k	Beklemiyorduk
Sus – ma – yor – uz	Susmuyorsun
Gör – me – yor – lar – dı	Görmüyorsunuz

ÖRNEK CÜMLELER

Arkadaşlar bize geliyor. (Gel+e+yor = geliyor)

Yiyecek almaya çıkmıştı. (Ye+ye+cek = yiyecek)

Annem odayı temizliyor. (Temizle+yor = temizliyor)

Ona sen benim aşkımsın diyecektim. (De+ye+cek = diyecek)

Herkes kaybolmuş gençliğini arıyor. (Ar+a+yor = arıyor)