Tiristorli o‘zgartirgichlar

10.34-rasm. Ikki taktli tiristorli o‘zgartirgichning sxemasi.
qo‘yiladi va bu chulg‘amdagi tok avvalgi ochuvchi impuls vaqtidagi W1' chulg‘amdagi tokka qarama-qarshi yo‘nalishga ega bo‘ladi. Bunda W₂ ikkilamchi chulg‘amda kuchlanishning ikkinchi (manfiy) yarim to‘lqini shakllanadi.
VS1 tiristorga navbatdagi ochuvchi impuls berilganda sxema dastlabki holatiga qaytadi va yuqoridagi jarayon takrorlanadi.
Tiristorlarning navbatma-navbat ochilishi natijasida trans- formatorning birlamchi yarim chulg‘amlarida toklar davriy ravishda o‘zgaradi va ikkilamchi chulg‘amda o‘zgaruvchan tok vujudga keladi. Bu tok CHT chiqish to‘g‘rilagichi orqali to‘g‘- rilanadi va F filtr orqali yuklamaga uzatiladi.
Shunday qilib, o‘zgartirgich chiqishida talab qilingan nomi- naldagi o‘zgarmas kuchlanish shakllanadi.
L1 drossel ta’minot manbayi tokini har ikkala tiristorlar ochiq bo‘ladigan qisqa vaqt oralig‘ida ta’minot manbayi tokini cheklab turadi.
Kommutatsiya momentida, tiristorlardan biri ochiq, ikkin- chisi esa induktivlikning razryadlanish toki o‘tkazayotgan vaqtda yuklama induktivligida va reaktiv kommutatsion elementlarda yig‘ilgan reaktiv quvvatni VD1 va VD2 diodlar U₀ ta’minot manbayi tomoniga o‘tkazib yuborish uchun xizmat qiladi.
Ikki taktli ko‘priksimon o‘zgartirgich sxemasi 10.35-rasmda keltirilgan. Birinchi yarim davrda boshqaruvchi kuchlanish mus- bat impulslari bir vaqtning o‘zida VS1 va VS2 tiristorlarga beriladi. Tiristorlar ochiladi va ular orqali T1 transformatorning birlam- chi chulg‘amiga tok oqib o‘tadi. Bu vaqtda S1 kondensator ta’minot manbayining U0 kuchlanishigacha zaryadlanadi.
Boshqaruvchi kuchlanishning ikkinchi yarim davrida im- pulslar VS2 va VS3 tiristorlarga beriladi va ular ochiladi. Ammo bu vaqtda S1 kondensatordan musbat potensial VS1 tiristor


10.35-rasm. Ikki taktli ko‘priksimon o‘zgartirgichning prinsiðial sxemasi.
katodiga beriladi va u yopiladi. VS4 tiristor anodiga esa S1 kondensatordan manfiy potensial beriladi va u ham yopiladi.
So‘ng tiristorlar juftligi navbatma-navbat ochiladi. Bunda T1 transformatorning birlamchi chulg‘amidan qarama-qarshi yo‘nalishdagi tok impulslari oqib o‘tadi. Bu tok impulslari ikkilamchi chulg‘amda o‘zgaruvchan tokni induksiyalaydi. Keyinchalik bu o‘zgaruvchan tok to‘g‘rilagichda to‘g‘rilanadi va filtrda silliqlanib yuklamaga uzatiladi.