“тилшуносликка кириш” фанидан маъруза ва семинар машғулотларида ўҚитиш технологияси

3. Brainstorming.

4. Glossariy jadvalini to’ldiring.

Atamaning o’zbek tilida nomlanishi	Atamaning rus tilida nomlanishi	Atamaning ingliz tilidagi izohi	Atamaning izohi
naturalizm	натурализм	naturalism
kompendium	компедий	compendium
bobo til	праязык	parent language (language-basis)
psixologizm	психологизм	psychologism
“Yosh grammatika-chilar”	Младограм-матики	Young grammatists
Fonema	фонема	phoneme
fonemaning fakultativ varianti	факульта-тивный вариант фонемы	optional variant of phoneme
fonemaning kombinator variant	комбинатор-ный вариант фонемы	combinatorial variant of the phoneme
divergensiya	дивергенция	divergence
konvergensiya	конвергенция	convergence

5. B.B.B. usuli asosida bilimlarni sinash uchun tarqatma materiallar.

№	Tushuncha	Bilaman “+”, Bilmayman “-”	Bildim “+”, Bila olmadim “-”
1	naturalizm
2	psixologizm
3	komparativizm
4	logitsizm
5	stoitsizm
6	ratsionalizm

Foydalanish uchun adabiyotlar:

1. 
   Попова З.Д., Стернин И.А. Общее языкознание. – М., 2007.
   
2. 
   Nurmonov А., Iskandarova Sh. Umumiy tilshunoslik. – Т., 2007.
   
3. 
   Rasulov R. Umumiy tilshunoslik. – Т., 2007/2010.
   
4. 
   Шарафутдинова Н.С. Теория и история лингвистической науки. – М., 2007.
   
5. 
   William B. McGregor. Linguistics. An introduction. – New York, Bloomsbury Academic Press, 2015. 430 p.
   
6. 
   Keith Allan. The Oxford Handbook of the History of Linguistics, Oxford University Press London, 2013.
   

6-MAVZU YUZASIDAN SEMINAR ISHLANMASI
FERDINAND DE SOSSYUR LINGVISTIK NAZARIYASI. TILSHUNOSLIKDA STRUKTURALIZM

Reja:
1. Ferdinand de Sossyurning sotsiologik ta`limoti.
2. Til va nutqning farqli jihatlar.
3. Tilshunoslikda strukturalizm yo`nalishi. Praga, Amerika, Kopengagen strukturalizm maktablari.


Mashg’ulot davomida Ommaviy, jamoaviy, hamkorlikda, yakka tartibda ishlash texnologiyasi kabilardan foydalaniladi.


VIZUAL MATERIALLAR


1-savol. F. de Sossyur hozirgi zamon tilshunosligining asoschisi:
F. de Sossyur va tilshunoslik
1-ilova




F. de Sossyurning lingvistik nazariyalari
2-ilova

Jamiyatning fikrni ifoda qilish sistemasini til va nutqqa ajratadi

Til birliklari orasidagi munosabat, ўzaro bog`lanish paradigmatik va sintagmatik munosabatlarga ajraladi

Til sistem tuzilishga ega bo`lgan, sistem xarakterdagi ijtimoiy hodisadir

Tilshunoslik fanining birdan-bir haqiqiy ob'yekti tildir

Tilning ikki aspekti farqlanadi: sinxroniya aspekti va diaxroniya aspekti

Tilshunoslik ikkiga: ichki lingvistika va tashqi lingvistikaga ajraladi

Til g`oya (fikr, ma'no) tashuvchi belgilar sistemasidir

F. de Sossyur qarashlarida til va nutq dixotomiyasi
3-ilova

Til so`zlarning jami va nutqni qurish, tuzish qoidalaridir

Nutq esa til sistemasining so`zlashuvda yoki matnda (yozuvda) aniq berilishi, qo`llanilishidir




F. de Sossyur ta`limotida strukturalizm g`oyalari
4-ilova




2. Glossariyni ingliz tiliga o’giring va izoh bering.

Atamaning o’zbek tilida nomlanishi	Atamaning ingliz tilida nomlanishi	Atamaning rus tilida nomlanishi	Atamaning izohi
strukturalizm		структурализм
Praga strukturalizmi		Пражский структурализм
Amerika strukturalizmi		Американский структурализм
Kopengagen strukturalizmi		Кoпенгагинский структурализм

Foydalanish uchun adabiyotlar:

1. 
   Попова З.Д., Стернин И.А. Общее языкознание. – М., 2007.
   
2. 
   Nurmonov А., Iskandarova Sh. Umumiy tilshunoslik. – Т., 2007.
   
3. 
   Rasulov R. Umumiy tilshunoslik. – Т., 2007/2010.
   
4. 
   Шарафутдинова Н.С. Теория и история лингвистической науки. – М., 2007.
   
5. 
   William B. McGregor. Linguistics. An introduction. – New York, Bloomsbury Academic Press, 2015. 430 p.
   
6. 
   Keith Allan. The Oxford Handbook of the History of Linguistics, Oxford University Press London, 2013.
   

7-MAVZU:
TIL BELGILAR SISTEMA SIFATIDA.TIL SATHLARI VA ULARNING BIRLIKLARI.

Reja:
1. Til - belgilar sistemasi sifatida va semiotika.
2. Sistema va struktura tushunchasi
3. Sath tushunchasi va iyerarxik munosabat.
4.Til sathi birliklari o‘rtasidagi paradigmatik, sintagmatik va izomorflik munosabatlari.


1-savol. Tilning mohiyati, uning sistema ekanligi haqida ma’lumot bering .

Semiotik nuqtayi nazardan – …

Vazifasi nuqtayi nazaridan –…

Qurilish mexanizmi nuqtayi nazaridan – … qoidalari yig`indisi

Axborot uzatish nazariyasi nuqtayi nazaridan – …

Gnoseologik nuqtai nazaridan – …

2-savol. Sistema haqida ma`lumot bering.

SISTEMA–








3-savol.Struktura nima?


4-savol. Til sistemasining iyerarxik tuzilishni to’ldiring

TIL SATHLARI














5-savol. Til sathlari birliklarini kiriting.

Lingvistik birliklar










6. Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar:

1. Strukturalizm nima?

2. Sistema nima?
3. Struktura nima?
4. Iyerarxiya nima?
5. Semiotika nima?,
6. Lingvosemiotika nima?,
7. Paralingvistika nima?
8. Til sathlari haqida tushuncha bering.
9. Paradigmatika nima?
10. Izomorfizm deganda nimani tushunasiz?
11. Allofon, allomorf, alloleks,til birliklari va nutq birliklari haqida ma’lumot bering.


7. Glossariy jadvalini to’ldiring.

Atamaning o’zbek tilida nomlanishi	Atamaning ingliz tilida nomlanishi	Atamaning rus tilida nomlanishi	Atamaning izohi
strukturalizm	structuralism	структурализм
sistema	system	система
struktura	structure	структура
iyerarxiya	hierarchy	иерархия
semiotika	cemiotics	семиотика
lingvosemiotika	lingvosemiotica	лингвосемиотика
paradigmatika	paradigmatic	парадигматика
sintagmatika	syntagmatic	синтагматика
izomorfizm	isomorphism	изоморфизм

Foydalanish uchun adabiyotlar:

1. 
   Попова З.Д., Стернин И.А. Общее языкознание. – М., 2007.
   
2. 
   Nurmonov А., Iskandarova Sh. Umumiy tilshunoslik. – Т., 2007.
   
3. 
   Rasulov R. Umumiy tilshunoslik. – Т., 2007/2010.
   
4. 
   Шарафутдинова Н.С. Теория и история лингвистической науки. – М., 2007.
   
5. 
   William B. McGregor. Linguistics. An introduction. – New York, Bloomsbury Academic Press, 2015. 430 p.
   
6. 
   Keith Allan. The Oxford Handbook of the History of Linguistics, Oxford University Press London, 2013.
   

8-MAVZU YUZASIDAN SEMINAR ISHLANMASI
X X-XXI ASRLAR TILSHUNOSLIGINING ZAMONAVIY YO`NALISHLARI

RЕJA:

1. 
   Lingvistikaning boshqa fanlar bilan aloqasi. Tilshunoslikdagi zamonaviy
   

yo`nalishlar

2. 
   Sotsiolingvistika va etnolingvistika
   
3. 
   Psixolingvistika va neyrolingvistika
   
4. 
   Kompyuter lingvistikasi va kommunikativ lingvistika
   

Mashg’ulot davomida tezkor so’rov, “B.B.B” jadvali, “Brainstorming”, glossariy, testlardan foydalaniladi.


1. Vizual materiallar.
1-savol. Tilshunoslikning boshqa fanlar bilan bog’liqligi
1-ilova

FIZIKA

KIBERNETIKA



TARIX

MANTIQ

FALSAFA

GEOGRAFIYA

MADANIYATSHUNOSLIK


2-savol. Sotsiolingvistika va lingvopragmatika
2-ilova





Til va jamiyat o’rtasidagi o’zaro munosabat, ya’ni jamiyat hayoti va rivojlanishida tilning roli va, aksincha, tilning rivojlanishida jamiyatning ahamiyati

Tilda millatning ijtimoiy guruhlanishi munosabati bilan bo’ladigan fikrlar


3-ilova






3-savol. Psixolingvistik muammolar
4-ilova





matn til sistemasi

matn mazmun



mazmun matn