“тилшуносликка кириш” фанидан маъруза ва семинар машғулотларида ўҚитиш технологияси

Foydalanish uchun adabiyotlar:

1. 
   Попова З.Д., Стернин И.А. Общее языкознание. – М., 2007.
   
2. 
   Nurmonov А., Iskandarova Sh. Umumiy tilshunoslik. – Т., 2007.
   
3. 
   Rasulov R. Umumiy tilshunoslik. – Т., 2007/2010.
   
4. 
   Шарафутдинова Н.С. Теория и история лингвистической науки. – М., 2007.
   
5. 
   William B. McGregor. Linguistics. An introduction. – New York, Bloomsbury Academic Press, 2015. 430 p.
   
6. 
   Keith Allan. The Oxford Handbook of the History of Linguistics, Oxford University Press London, 2013.
   

2-MAVZU. O‘RTA ASRLARDA YEVROPA VA ARAB TILSHUNOSLIGI. O`RTA OSIYODA TILSHUNOSLIKNING RIVOJLANISHI


REJA:
1. O‘rta asrlarda Yevropa tilshunosligi.
2. Arab tilshunosligi.
3. O`rta Osiyo tilshunosligi.


O‘rta asrlarda Yevropa tilshunosligi
O`rta asrlar V asrdan (476-yildan) boshlab, XV asrgacha (1492-yilgacha) bo`lgan davrlarni o`z ichiga oladi. Ushbu davr deyarli barcha fanlar taraqqiyotida, shu jumladan, Yevropa tilshunosligida ham turg`unlik davri deb e`tirof qilinadi. Aniqrog`i, ayni davr tilshunoslik taraqqiyotida na faktik materiallar to`plashda, na mukammal nazariyalar, g`oyalar yaratishda – tilshunoslik fanining ilgarilashida muhim ahamiyatga ega bo`ldi. Buning asosiy sababi shundaki, G`arbiy Yevropada mazkur davrdagi tarixiy sharoit, katolik cherkovining reaksion tazyiqi ilm-fanning o`sishiga, rivojiga jiddiy to`sqinlik qildi. Shunga qaramasdan, o`rta asrlarda shu davrgacha yozuviga ega bo`lmagan bir qator xalqlarda, masalan, got, arman, irland, qadimgi ingliz, slavyan va boshqalarda yozuv – yozuv sistemasi paydo bo`ldi.
O`rta asr Ovruposining yagona, asosiy o`rganiladigan, tadqiq qilinadigan tili lotin tili hisoblandi. Lotin tilida davlat hujjatlari tuzilar, ilmiy va badiiy asrlar yozilar, katolik cherkovidagi diniy jarayonlar amalga oshirilar edi. Bu til bilim olishning ham kaliti hisoblanardi. Lotin tili mantiqiy fikrlash maktabi deb ham tushunilardi. Lotin tili grammatikasining qoidalari va tushunchalari barcha tillar uchun umumiy hisoblanib, Yangi tillar grammatikasiga ko`chirilar edi. Natijada har bir boshqa tilning o`ziga xosligi yo`qolar edi. Ammo bu davrda ushbu tilda gaplashilmas,nutqiy faollik yuritilmas edi. Ya’ni u o`lik tilga aylangan edi. Shuning uchun lotin tilining talaffuzi emas, harflari, so`zlarning yozilishi muhim edi. Lotin tili, asosan, Donata va Prissian grammatikasi asosida o`rganilar edi.
Yevropada o`rta asrlarning oxirroqlarida – XI-XII asrlarda falsafiy-lisoniy bahs-munozara avj olib ketdi. Bu munozara realizm va nominalizm ta`limotlari nomini oldi.