Tilshunoslik va uning bo’limlari III. Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash IV. Darsning maqsadi

Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz, elga e’tiborsiz (A.Navoiy)

Foydalaniladigan adabiyotlar:

1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik.

I. Darsning borishi:

a) salomlashish

b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

II. O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

III. Yangi mavzu:

Topshiriq. Quyida berilgan so‘zlarning qaysi qismi bir xil, qaysi qismi farqli ekanligini ayting. Ular ishtirokida gap tuzib, ma'nolarini izohlang. Afzal - abzal, fol - pol, bob-bop, tub-tup.

Faqat bir tovushi bilan farqlanuvchi, lekin bir xil talaffuz qilinadigan so‘zlarga paronimlar deyiladi.

Talaffuzi yaqin bo‘lganligi uchun bunday so‘zlarni bir-biri bilan almashtirib qo‘yish ehtimoli bor. Nutqingizni aniq, ravon bo‘lishini istasangiz, ana shunday xatoga yo‘l qo‘y-maslikka harakat qiling.

501-mashq. Quyida berilgan paronim so‘zlarning ma'nosini bilib oling, ularning talaffuziga e'tibor bering.

1. Abzal - ot-ulovni egarlash yoki aravaga qo‘shish uchun zarur asboblarning jami. Afzal-yaxshi, a'lo, ortiq so‘zlarining ma'nodoshi.

2. Daho-kuchli zehn va iste'dod. Daha-shaharning ma'muriy bo‘linishi.

3. Amr-buyruq, farmon. Amir-o‘tmishdagi davlat rahbari.

502-mashq. Nuqtalar o‘rniga qavs ichidagi paronimlarning mos keladiganini qo‘yib ko‘chiring, kerakli o‘rinlarda qo‘shimchalar qo‘shing.

1. Boburning Kobul ... topilgan emas. (Darslikdan) Mashina ... tepasiga ko‘tarilar ekan, derazadan salqin shamol urildi. (Said Ahmad) (dovon-devon) 2.Mirzakarimboyni Toshkentning to‘rt... biladi. (Oybek) O‘zbek xalqi ichidan o‘nlab... yetishib chiqqan (daha-daho). 3.0t... shayladi, o‘q-anjomin boyladi. (Termalardan) Sizning har bir so‘zingiz biz uchun tilladan ... (Oybek) (abzal-afzal).