Tilshunoslik nazariyasi


  O‘zbek  yozuvining  taraqqiyot  bosqichlari



Download 0,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet65/71
Sana16.01.2022
Hajmi0,49 Mb.
#378610
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   71
Bog'liq
tilshunoslik nazariyasi (1)

3.  O‘zbek  yozuvining  taraqqiyot  bosqichlari.  O‘zbek  xalqi  qadimda  turli  yozuvlardan 

foydalanib kelgan. Asosiy yozuv tizimini fonografik, ya`ni tovush yozuvi, harfiy yozuv yoki alfavit 

tashkil  etgan.  O‘zbek  xalqi  oromiy,  yunon,  su

ғ

d,  xorazm,  ko‘shon,  eftalit,  pahlaviy,  suriya,  hind, 



urxun (runik), uy

ғ

ur, arab, lotin, rus grafikasiga asoslangan yozuvdan foydalangan. 



Eramizdan oldingi UI-IU -klinopis, mix yozuv, oromiy yozuvi. 

III-I yunon, karoshta. 

Eramizning I asridan su

ғ

d  



II—III xorazm 


 

 

57



V-VIII  urxun-runik  (rus  xizm.Remezov-XVIII,  shved  Iogann  Stralenberg,  XIX  asr 

Grigor’yan  Spasskiy,1891  akad.  V.  V.  Radlov,  daniyalik  Vilgilm  Tomsen,  keyinchalik 

P.M.Melioranskiy, S. E. Malov). 

VI-VIII asrlar uy

ғ

ur,  VII-VIII arab, 1929 lotin, 1940 rus,  1993 02.09.lotin  (26 harf, 3 harf 



birikmasi va 1 tutuq belgi). 

Rus  grafikasi  asosidagi  o‘zbek  alfavitida  33  ta  harf  va  ikkita  maxsus  belgi  bor.  Ularning 

yutuq va kamchiliklari. Unlilar sistemasi. Singormanizm. YAngi alfavit. Uning siyosiy ahamiyati. 

YOzuvning xalqlar tili va madniyati taraqqiyotidagi ahamiyatini quyidagi faktdan ham bilsa 

bo‘ladi: Tillarning standart tillar, klassik tillar, mahalliy tillar tarzida tasniflanishi bevosita bu tillar 

yozuvi  mavqeiga  asoslangan.  1.  Adabiy  til  me`yoriga  ega  bo‘lgan,  jamiyatda  davlat  tili,  adabiy  til 

sifatida  xizmat  qiluvchi  tillar  standart  tillar  sanaladi.  Masalan,  o‘zbek,  rus,  tojik,  turkman,  ukrain 

kabi  tillar.  2.  YOzuvga  ega  bo‘lib,  o‘z  davrida  mukammal  takomiliga  etgan,  buyuk  asarlar 

yaratilgan  tillar  klassik  tillar  sanaladi.  Klassik  tillar  o‘z  davri  uchungina  emas,  balki  tillarning 

keyingi  taraqqiyoti  uchun  ham  asos  bo‘lib  xizmat  qiladi.  Bunday  tillarning  adabiy  tillardan  farqi 

shundaki, ular o‘lik tillardir. Masalan, lotin tili, sanskrit tili, su

ғ

d tili, xorazmiy tili. 3. Son jihatidan 



ko‘p bo‘lmagan kichik xalqlarga xizmat qiluvchi, o‘z yozuviga ega bo‘lmagan tillar mahalliy tillar 

sanaladi. Masalan, Amerika mahalliy hindularining tili.  

 


Download 0,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   71




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish