Tilshunoslik asoslari

VI. HIGER-KONGO TILLARI OILASI

(Sahroi Kabirdan janubroqdagi Afrika hududi)

1. Mande tillari guruhi:

1) bamana (bambara) tili;

2) soninke tili;

3) soso (susu) tili;

4) maninka tili;

5) kpelle, loma, mende kabi tillar.

2. Atlantika tillari guruhi:

1) fula (fulfulde) tili;

2) volof tili;

3) serer tili;

4) diola tili;

5) konyagi tili;

6) gola, temne, bullom kabi tillar.
3. Ijo tillari guruhi:

Bu guruhga boshqa tillardan ajralib turuvchi ijo (Nigeriya) tili kiradi.

4. Kru tillari guruhi:

1) seme tili;

2) bete tili;

3) godie tili;

4) kru tili;

5) grebo tili;

6) uobe va boshqa tillar.

5. Kva tillari guruhi:

1) akan tili;

2) baule tili;

3) adele tili;

4) adangme tili;

5) eve tili;

6) fon va boshqa tillar.
6. Dogon tili guruhi.
7. Gur tillari guruhi:

1) bariba tili;

2) senari tili;

3) suppire tili;

4) gurenne tili;

5) gurma tili;

6) kasem, kabre, kirma va boshqa tillar.
8. Adamaua-ubangi tillari guruhi:

1) longuda tili;

2) tula tili;

3) chamba tili;

4) mumue tili;

5) mbum tili;

6) gbayya tili;

7) ngbaka tili;

8) sere, mundu, zande va boshqa tillar.
9. Benue-kongo tillari guruhi:

Benue-kongo tillari guruhi bu tilda so‘zlashuvchilar soni jihatidan Nigero-kongo tillari oilasida etakchi o‘rinni egallaydi. Bu guruhga kiruvchi tillar Nigeriyadan Afrikaning sharqiy sohillarigacha bo‘lgan xududda (Janubiy Arab Respublikasi bilan birga) tarqalgan.

1. 
   nupe tili;
   
2. 
   yoruba tili;
   
3. 
   igbo tili;
   
4. 
   edo tili;
   
5. 
   jukun tili;
   
6. 
   efik, ibibio tillari;
   
7. 
   kambari, birom tillari;
   
8. 
   tiv tili;
   
9. 
   bamileke tili;
   
10. 
    kom, lamnso, tikar tillari;
    
11. 
    bantu tili – bu til guruhi eng yirik bo‘lib, unga quyidagi tillar kiradi: duala, euondo, teke, bobangi, lingala, kikuyu, nyamvezi, gogo, suaxili, kongo, luganda, kinyaruanda, chokve, luba, nyakyusa, nyanja, yao, mbundu, gerero, shona, soto, zulu kabilar.