Tillashayx masjidi

ME’MORIY OBIDALAR
PIZA MINORASI
Piza minorasi jahon madaniyatining mashhur namunalaridan biri sanaladi. U XII-XIV asrlarda Italiyaning Piza shahridagi sobor maydonida qurilgan.
Minora 8 qavatli bo‘lib, oq marmardan ishlangan. Minora silindrsimon shaklga ega, balandligi 54,5 metrni tashkil etadi. Sirt qismi oltita belbog‘ bilan o‘ralgan. Minoraning tepasiga 300 tapillapoyali zinapoyadan chiqilgan.
Piza minorasi “Qulayotgan minora” deb ham ataladi. Bunga u qurilgan joyning cho‘kishi oqibatida minoraning bir tomonga og‘ganligi sabab bo‘lgan. Og‘ishni to‘xtatish choralari ko‘rilgan, albatta. Shunday bo‘lsa-da, o‘tgan bir necha asr davomida bu og‘ish 5 metrga yaqinlashib qoldi. Keyingi 100 yil ichida esa bu ko‘rsatkich 30 sm ni tashkil etdi.
ME’MORIY OBIDALAR
ISLOMXO’JA MINORASI
Xiva shahrida, Ichan qal’a markazida joylashgan Islomxo’ja minorasi qo’ng’irotlar sulolasi davrida Vaziri Akbar Islomxo’ja tomonidan 1908-1910-yillarda bunyod etilgan.
Me’moriy obidaning qurilishida pishgan g‘isht, sement va yog'ochdan foydalanilgan.
Islomxo‘ja minorasi yonida shu nomdagi madrasa bo‘lib, uning bosh tarzi ikki qavatli. Kichik hujralar (42 ta) bilan o‘ralgan. Bosh tarzining hovliga qaragan ikkinchi qavatida ayvon bor. Madrasaning janubiy-sharqidagi masjid gumbazli, mehrobi koshin va ganjkori naqshlar bilan bezatilgan. Old tomonida Xivadagi eng baland minora (44,6 m) qad ko'targan. Asosining diametri — 9,5 metr. Yuqoriga tomon ingichkalashib boradi. Ko‘k, yashil rangdagi naqshlar bilan belbog'lar ishlangan. Qafasasiga panjaralar o'rnatilib, yuqorisi muqarnasli sharafa va qubba bilan yakullangan. Minora shaharning deyarli hamma tomonidan ko‘zga yaqqol tashlanib turadi. Islomxo‘ja minorasi va madrasasini qurishda me’mor Xudoybergan hoji, naqqoshlar — Eshmuhammad Xudoyberdiyev, Bolta Voisov va boshqalar qatnashgan.
Me’moriy inshoot uzoq yillar muaazin azon aytuvchi joy vazifasini o‘tagan bo’lsa, keyingi yillarda undan harbiy maqsadda ham kuzatuv obyekti vazifasida foydalanilgan.
Inshoot Xorazm me’morchiligining minora uslubida qurilgan. Uning o‘ziga xos tomoni shundaki, inshoot shaharning deyarli hamma tomonidan ko‘rinishi va shahardagi baland me’moriy inshootlardan biridir.