Tili va adabiyoti universiteti



Download 6,85 Mb.
Pdf ko'rish
bet197/464
Sana05.06.2022
Hajmi6,85 Mb.
#639528
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   464
Bog'liq
ANJUMANMATERIALLARI.19.11.2020

Key words: 
Formulaic expressions, formulaic expressions in Uzbek, formulaic 
expressions in Turkish, samples of formulaic expressions.
 
Giriş 
Günlük yaşamın sınırları içerisinde insanların çoğu birbirleriyle iletişime geçerken ciddi, 
resmi bir dilin aksine daha canlı ve gündelik bir dil kullanmayı tercih etmektedirler. Bu dil, yazı 
diliyle kıyaslandığında belirli kuralları olmayan, sınırlarını insanların birbirleriyle olan 

Professor, filologiya fanlari doktori, O‘zbekiston Milliy universiteti 

Zamonaviy turkiy tillar va adabiyoti bo‘limi magistri, Nigde Umar Holisdemir universiteti


231 
ilişkilerinin belirlediği bir konuşma dilinden ibarettir. Sabahleyin karşılaşılan birine söylenen 
“günaydın” 
ile güne başlayarak akşam vakti karşılaşılan birine söylenilen “iyi akşamlar” ile 
günü tamamlayana dek gün içerisinde gerçekleştirilen tüm iletişim, bir konuşma dili sürecini 
kapsamaktadır. 
Bu konuşma dili, iletişimi canlı ve akıcı tutmaya yarayan birçok ifadeyi bünyesinde 
bulundurmaktadır. Bunun sebebi konuşma dilinin hızlı, pratik ve anlaşılabilir ifadelerle 
sürdürülmesi zorunluluğundan dolayıdır. Konuşma dilinde ağır, anlaşılmaz ve akıcılıktan uzak 
ifadelerin kullanımı, sosyal çevre tarafından hoş karşılanmaz, daha ötesi çoğu zaman insanların 
bu tarz konuşmalardan kaçınmasıyla sonuçlanır. Tüm bu olumsuzlukların önüne geçebilmek 
adına dil, kendi içerisinde çeşitli ifadeler oluşturarak, zaman içerisinde gelişen bir takım ifadeler 
meydana getirmiştir. Bu ifadelerin önemli ve büyük bir kısmını kalıp sözler oluşturmaktadır. 
Gün içerisinde tanımadığımız birisi tarafından 
“Afedersiniz”
diye uyarıldığımızda, karşımızdaki 
insanın bizden herhangi bir konuda ricada bulunacağını hemen anlayabiliriz ya da bir yemeğin 
sonunda, yemeği yiyen kişinin sofradan kalkmadan evvel yemek sahibine 
“Ellerinize/eline 
sağlık” 
diye bir nezakette bulunması, yemek sahibi için, kişinin yemeği beğendiği ve sofradan 
kalkacağı mesajını taşır. Bu gibi günlük hayatta pek çok alanda kullanılan birçok örnekle kalıp 
sözlerin konuşma dilinde ne denli işlevli ve pratik yapılar olduğu görülebilmektedir. Biz de 
çalışmamızda kalıp sözler konusunu birbirlerine yakın ve aynı kökleri paylaşmakta olan iki 
dilde, Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde bulunan benzerlikler ve farklılıklar üzerinden 
yapacağımız tespitlerle ifade etmeye çalışacağız. 

Download 6,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   464




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish