Tili va adabiyoti universiteti til va adabiyot: ilmiy va amaliy izlanishlar yo

Kalit so‘zlar: Dialogik, monologik, nutq o‘stirish, polilog, metod, xarakterlash. 

 

Annotation. This article is aimed at inculcating in students the national anf cultural 

heritage  and  values  of  our  people,  the  ideas  of  humanity  reflected  in  world  and  Uzbek 

literature  through  spiritual  and  professional  topics  as  a  science  program  of  the  Uzbek 

language.The Uzbek language course provides a number of ideas and recommendations that 

can develop students’ ability to think feely and reason on various topics. 

Key words: Dialog, monologue, increase speech, polylogue, method, characterization.

 

 

O‘zbek tili darslarida adabiy ta’limni tashkil qilishda o‘qituvchi mahorati 

katta ahamiyatga ega. 

Ma’lumki, adabiyotga qiziqish bolada ilk bor oilaviy muhitda shakllanib, 

umumta’lim  maktabida  o‘qish  jarayonida  rivojlanib  boradi.  Biroq  amalda 

adabiy  asarlarni  o‘qishga  bo‘lgan  motivatsiya  oily  ta’lim  bosqichiga  qadam 

qo‘ygan talabalarda ham nihoyatda past ekanligi kuzatiladi.  

Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarining o‘zga tilli guruhlariga joriy etilgan 

“O‘zbek tili” fan dasturi ma’naviy va kasbiy mavzular vositasida o‘quvchilarga 

Til va adabiyot:  

ilmiy va amaliy izlanishlar yoʻlidagi ilk odimlar   

 

2020-yil 30-aprel 

---

 

894 

xalqimizning  milliy-madaniy  merosi  va  qadriyatlari,  jahon  hamda  o‘zbek 

adabiyotida  aks  etgan  insonparvarlik  g‘oyalarini  singdirishga  qaratilgan. 

Yuqoridagi  talablarga  hamohang  tarzda  dasturga  “Kitob  mutolaasi”,  “Milliy 

kutubxona”,  “Adabiyot  –  ma’naviyatni  yuksaltiruvchi  manba”,  “Men  sevgan 

asar” kabi mavzular kiritilgan. Ularni o‘rganish jarayonida, jumladan, dialogik 

va  monologik  nutqni  o‘stirish,  polilog,  bahs-munozara,  rolli  o‘yinlar 

metodlaridan  foydalanish  o‘quvchilarning  muloqot  madaniyatini,  turli 

mavzularda  erkin  fikr  yuritish,  fikrini  asoslash  malakalarini  rivojlantiradi. 

“Shuningdek,  o‘quvchilarning  internetdan  foydalanish  ko‘nikmalarini  adabiy 

asarlarni o‘qishga qaratish maqsadida ularga elektron kutubxona bilan ishlash 

haqida tavsiyalar, badiiy asarlar jamlangan saytlarning ro‘yxatini tuzish kabi 

topshiriqlar berish tavsiya etiladi”. [2. 70-bet].  

Mashg‘ulotlarda  dunyoga  mashhur  adiblar  hamda  o‘zbek 

yozuvchilarining  tarbiyaviy  mazmundagi  hikoyalarini  tahlil  qilish 

metodlaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Mustaqil ish turlari sifatida 

esa  adabiy  qahramonlarni  bugungi  hayot  nuqtai  nazaridan  xarakterlash, 

adabiyotning  kasbiy  faoliyatdagi  ahamiyati  kabi  mavzular  ustida  ishlash 

maqsadga  muvofiq.  Ta’limning  barcha  bosqichlarida  o‘quvchilarda  badiiy 

adabiyotga  qiziqish  pasayib  ketganligining  sabablarini  aniqlash,  adabiy 

asarlarni o‘qish hamda tahlil qilishga motivatsiyani kuchaytirish til ta’limining 

vazifalaridan biriga aylanmog‘i darkor.  

O‘zga tilli guruhlarida o‘zbek tili dars jarayonida qo‘llaniladigan usullar 

bilan fikrimizni davom ettiramiz. 

9-sinf  o‘zbek  tili  darsligida  berilgan  “Yaxshilik  unutilmaydi.  (Gap 

bo‘laklari.  Eganing  ifodalanish)  mavzusini  kuzatamiz  va  o‘rinli  usullarni 

qollash haqida ma’lumot beramiz.