Til va adabiyot fanlari tavsifi

Mustahkamlash darsi
XI BOʻLIM. O‘QUV YILI OXIRIDA TAKRORLASH

(4 soat)
Ushbu soatlarda o‘quvchining yil davomida olgan o‘qib, eshitib tushunish, og‘zaki va yozma nutqqa oid bilim, ko‘nikma va malakalari sinovdan o‘tkaziladi. Sinov natijalari asosida qo‘shimcha ta’limiy ishlar amalga oshiriladi.

Nazorati ishi va tahlili.



116

umumiy o‘rta ta’limning milliy o‘quv dasturi loyihasi

MAVZUIY REJALASHTIRISH

						Soatlar taqsimoti
№	Bo‘limlar nomi			Jami	Yangimavzuuchun	Nazoratishlari	Nazoratishlaritahlili		Mustahkamlash	Takrorlash
1	Men, sen, u va ular			12	7				1	4
2	Tabiat ne’matlari			13	10	1	1		1
3	Sog‘ tanda sog‘lom aql			15	12	1	1		1
4	Kasbim – faxrim			17	14	1	1		1
5	Yosh iqtisodchi			11	8	1	1		1
6	Fan va texnologiyalar			9	8				1
7	Til va dil			16	13	1	1		1
8	Tarix xazinalari			12	9	1	1		1
9	San’at va madaniyat			13	10	1	1		1
10	Huquqimiz – haqimiz			14	11	1	1		1
11	O‘quv	yili	oxirida	4						4
	takrorlash
	Jami:			136	102	8	8		10	8

VII SINF
I BO‘LIM. MEN, SEN, U VA ULAR
(9 soat)

Ijtimoiy tarmoqlar (facebook, telegram, axborot xavfsizligi).
Ijtimoiy tarmoqlar bilan bog‘liq til birliklari, ularning talaffuzi va imlosi. Ijtimoiy tarmoqlardagi yozishmalarda muloqot odobi, ularga rioya qilish bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
6-sinfda oʻtilganlarni takrorlash: soʻzlarning yasalishi. Soʻz va ma’no. Mustaqil soʻz turkumlari, ot, otlarda egalik, kelishik, erkalash-
kichraytirish, qarashlilik va xoslik qoʻshimchalari, belgi bildiruvchi soʻzlar belgi bildiruvchi soʻzlarning darajalanishi, sonlar, hisob va tartib soʻzlar.
Kompyuter qaysi tillarni biladi? Zamonaviy texnologiyalar dunyosida tilning ahamiyati. "Til va texnologiyalar" matni ustida ishlash, mashqlarni bajarish.
Axborotlarni tarqatish qoidalari berilgan audiomatn bilan tanishish, ushbu ma’lumotlar yordamida axborotlarni tarqatish madaniyatiga oid yo‘riqnoma yozish. Bunda fikrlar va argumentlarni daliliy tafsilotlar bilan asoslab yozish, matn tarkibida asosiy o‘rinlarni o‘ziga xos ajratilgan shaklda



117

umumiy o‘rta ta’limning milliy o‘quv dasturi loyihasi

berish bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar (birinchidan, ikkinchidan yoki alohida satrda, jadval ko‘rinishida, strelkalar yordamida....)

Zamonamiz qahramonlari (Kimlarni qahramon sanaymiz?) Sohalarga oid til birliklari, ularning talaffuzi va imlosi. Berilgan matn
tarkibidan sohaga oid til birliklarini ajratish, ularning ma’nosini izohlash. Matndan ko‘zlangan maqsadni anglay olish, matn qaysi toifadagi o‘quvchiga mo‘ljallanganini, u qanday kontekstda yozilganini bilishga oid mashq va topshiriqlar.
So‘z, so‘z birikmasi yoki gap o‘rnida almashadigan so‘zlar. Ishora qiluvchi turkum. Fikrni so‘zni takrorlamay ifodalash, olmoshlarning boshqa mustaqil turkumlardan farqini izohlash bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Zamonamiz qahramonlarining shaxsiy esdaliklaridan olingan matnlar bilan tanishish, matndan ko‘zlangan asosiy g‘oya va matn xulosasini ajrata olish. Matnning boshqa qism yoki bo‘laklariga ishora qiluvchi til birliklarini aniqlash, ular vazifasini tushuntirish bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Istalgan qahramonga shaxsiy xat yozish, unda kerakli murojaat birliklaridan o‘rinli foydalanish.
Markaziy Osiyo (Oʻzbekistonning geografik oʻrni, qoʻshni davlatlar) Geografiyaga oid atamalar, ularning talaffuzi va imlosi. Atoqli otlar, joy
nomlari imlosi. Matn tarkibidan geografik atamalar va atoqli otlarni ajratish, atamalar izohi bilan tanishish, mavzu bilan bog‘liq lug‘at tayyorlash bilan bog‘liq mashqlar.
Olmoshlarning turlari. Nutqdagi ahamiyati. Berilgan matn tarkibidan olmoshlarni ajratish, boshqa so‘z turkumlari bilan qiyoslash, olmoshlarning nutqdagi vazifasini aniqlash bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Kelishik shakllari, ularning nutqdagi ahamiyati. Kelishiklarning turlari. Kelishiklarni qabul qila oladigan so‘zlar. Kelishiklarning so‘zning gapdagi sintaktik vazifasiga ta’siri.
Mavzu bilan bog‘liq joy tasviri (xarita)ni tasvirlash. Unda berilgan shakllar, izohlar, raqamli ma’lumotlar yordamida tasvir uchun axborot matnini tayyorlash.
Diagramma ko‘rinishida berilgan ma’lumotlarni og‘zaki/yozma ko‘rinishda ifodalash bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
II BO‘LIM. TABIAT NE’MATLARI
(10 soat)

Turon yoʻlbarsi (qirilib ketgan yoʻlbars turi)
Ekologiyaga oid til birliklari, ularning talaffuzi va imlosi. Berilgan matn tarkibidan ekologiyaga oid til birliklarini aniqlay olish, lug‘at yordamida ular ma’nosi bilan tanishish.
Kishilik olmoshlari. Ularning nutq so‘zlovchisi, tinglovchisi va undan o‘zga shaxsni aniqlashi. Birlik va ko‘plik sonning kishilik olmoshida ifodalanishi.


118

umumiy o‘rta ta’limning milliy o‘quv dasturi loyihasi

Bosh kelishik – boshqa kelishik shakllari uchun asos shakl.

Gapda ega, ot kesim, sifatovchi aniqlovchi va undalma bo‘lib kelishi.

Ularning imlosiga oid mashq va topshiriqlar.

Berilgan matnning asosiy g‘oyasini anglay olish, matndagi asosiy fikrlarni belgilash, ularni qayd etish bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Mazmun jihatdan ekologik xavf va uning sabablari aks etgan videorolik bilan tanishish, uning mazmuni bilan bog‘liq savollar ustida ishlash, videorolik mazmuniga munosabat bildirish, xulosa chiqarish bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Qutb yulduzi (yulduz, yulduzlar xaritasi, qutblar)
Olinma so‘zlar, ularning talaffuzi va imlosi. Atoqli otlar imlosi. Berilgan matn tarkibidan olinma so‘zlar va atoqli so‘zlarni ajratish, ularning talaffuzi va imlosi bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar. Lug‘at bilan ishlash.
Kishilik olmoshining kelishik shakllarini olishi. Gapdagi sintaktik vazifasi. Kishilik olmoshlaridan so‘z yasaymiz. Biz, siz, ular kabi kishilik olmoshlarining birlikdagi shaxsni ifodalashi bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Berilgan audiomaterialni tinglash, unda berilgan ma’lumotlarni muhim va nomuhim qismlarga ajratish, muhim o‘rinlarni turli shaklda belgilash bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Mirzo Ulug‘bek, uning faoliyati bilan bog‘liq ijodiy matn tuzish. Matnda ifodalanayotgan fikrlar va argumentlarni daliliy tafsilotlar bilan asoslab yozish.