Tikuv 1-123 (2013). P65

Ið taqish va uning tarangligini sozlash.
U s t k i i ð n i t a q i s h .
G‘altak tutgich tayanchining sterjeniga yoki mashina tanasidagi
sterjenga o‘rnatiladi. Agar ið g‘altak tutgichdan boshlab o‘tkazi-
ladigan bo‘lsa, iðni ðastdan yuqoriga tortib, g‘altak tutgich yo‘nal-
tirgichning ilgagi orqasiga o‘tkazilib, yuqoridan ðastga ið yo‘naltirgich
(11) ning o‘ng teshigidan o‘tkaziladi (21-rasm) va taranglik qo‘shimcha
rostlagichi (12) ning shaybalari orasidan soat mili harakati yo‘nalishida
aylantirib o‘tkaziladi. So‘ngra iðni ðastdan yuqoriga chaðga birin-
ketin ið yo‘naltirgich (11, 10) ning uchta teshigidan o‘tkazib, soat
mili harakati yo‘nalishida ustki ið taranglagichi (20) ning shaybalari
orasidan aylantiriladi. Ið uchi ið tortgich ðrujina (6) orqasiga
o‘tkaziladi, ðastdan yuqori tomon ið yo‘naltirgich burchaklik (4)
atrofidan aylantirib, ið yo‘naltirgich (7) ga taqiladi. O‘ngdan chað
tomonga ið saqlagich skoba (22) tagidagi ið tortgich (8) ning teshigiga
kiritiladi. Iðni yuqoridan ðastga ið yo‘naltirgichlari (5,18) orqali
o‘tkazib, chaðdan o‘ngga tomon igna (17) ko‘ziga taqiladi.

---

54
Ostki iðni naychaga o‘rash
va taqish.
Ostki ið avtomatik
o‘ragich (24) yordamida naycha
(26) ga o‘raladi. Ostki iðni
g‘altakdan naychaga o‘rash
uchun uni ustki iðni taqishdagi
singari, ðastdan yuqoriga tomon
g‘altak tutgichning yo‘naltiruvchi
ilgagi ortiga o‘tkaziladi, keyin
yuqoridan ðastga tomon ið
yo‘naltirgich (13) ning o‘ng
teshigiga kiritiladi, taranglash
qo‘shimcha rostlagichi (14) ning
shaybalari orasidan soat mili
harakati yo‘nalishida aylantirib
o‘tkaziladi, so‘ngra ðastdan
yuqoriga birin-ketin ið yo‘naltirgich (13) ning uchta teshigidan
o‘tkaziladi-da, soat mili harakatiga qarshi yo‘nalishda aylantirib,
naycha (26) ga bir necha marta o‘raladi. Shðindel (25) ni salgina
bosib, unga naycha (26) kiydiriladi. Ayni vaqtda ajratgich (23)
soat mili harakati yo‘nalishida aylanib, naycha (26) devorlari orasiga
kiradi va shðindel (25) ni ish holatida ushlab turadi.
Iðni naychaga o‘rash uchun mashinani ishlatish oldidan ið
igna (17) ko‘zidan chiqarib olinadi va richag (3) ni soat mili
harakati yo‘nalishida burib teðki (2) ko‘tariladi. Ið stoli qoð-
qog‘ining o‘ng tomoni tagida joylashgan dastani yuqoriga ko‘tarib,
elektr yuritgich ishga tushiriladi. Pedal bosilsa elektr yuritgichdan
aylanma harakat ðonasimon tasmali uzatma orqali mashinaning
maxovik g‘ildiragi (15) ga va asosiy valga uzatiladi. Naycha (26)
ga yetarli miqdorda ið o‘ralgandan keyin shðindel (25) to‘xtaydi.
Ostki iðni moki qurilmasidan chiqarib olish uchun yetarlicha ið
uchi qoldirib, naycha (26) shðindel (25) dan olinadi.
Ostki iðni mokiga qo‘yishda (taqishda) naycha(5) ni (22-rasm)
o‘ng qo‘lga olib, chað qo‘lda turgan naycha qalðog‘i (6)ning
kovak sterjeni (7) ga kiydiriladi. Ið uchini naycha qalðog‘idan
o‘yiq (10) qa kiritib, ðlastinasimon ðrujina (8) tagiga olib kelinadi-
da, uning tilchasi (11) ning orqasiga o‘tkaziladi. Surilma ðlastina
(12) chaðga suriladi va maxovik g‘ildiragini aylantirib igna (14)
ko‘tariladi, bunda teðki ham ko‘tarilgan bo‘lishi lozim. Naycha
qalðog‘i qulfchasining ðlastinasi (4) ni chað qo‘l barmog‘i bilan
chað tomonga tortib, surilma ðlastina (12) devorlari bilan igna
9
22- rasm.
1022-M rusumli tikuv
mashinasida ostki ipni taqish.
8
10
12
13
5
7
6
11
4
3
2
1
14
15
16
9

---

55
ðlastinasi (15) orasidagi oraliqdan naycha qalðog‘ini naycha tutgich
(1) ning sterjeni (3)ga kiydiriladi, bunda naycha qalðog‘ining
qirqimi (2) yuqori tomonga qarab turishi kerak. Plastina (4) ostki
iðni qisib qolmaganligi va uni sterjen (3) qanchalik zich yoðib
turganligi tekshirib qo‘yiladi. Ostki ið naycha qalðog‘idan
siltanmasdan chiqayotganiga ishonch hosil qilib, keyin surilma
ðlastina (12) o‘ng tomonga surib qo‘yiladi. Ustki ið uchini bosib
turib va maxovik g‘ildirakni aylantirib igna (14) ðastga tushiriladi.
Moki ustki iðni naycha qalðog‘i atrofidan aylantirib o‘tadi,
taranglaydi, ostki iðni yuqoriga olib chiqib, ustki ið bilan birgalikda
teðki (13) tagiga olib kiradi. Òeðki (13) tagida iðlar orasiga gazlama
qo‘yib teðki tushiriladi va tika boshlanadi.
23-rasm.
1022-M rusumli tikuv mashinasining igna va ið tortgich
mexanizmlari: a – konstruktiv; b – tekislikdagi strukturaviy sxemalar.
a
b 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13 14 15
20
19
18
16 17
21 22 23
24 25 26
27
28
30
31
32
34
18
19
20
24
26
29
7
32
33
35
1
4
3
6
5
8
9
16
35
29
33
22
23

---

56