Tijorat banklarining passiv operatsiyalari [121]. Bank resurslarini shakllantirish bilan bog‘liq bo‘lgan opera-tsiyalar banklarning passiv operatsiyalari

[125]. Depozitariy depozitlarni saqlash uchun ishonib topshirilgan huquqiy shaxs. Depozitariy bank deganda depozitlar (qimmatli qog‘ozlar)ni saqlash uchun ishonib topshirilgan bank tushuniladi.

Fond boyliklarini saqlash vazifasini amalga oshirishga zamonaviy yondashuv uning ixtisoslashgan tashkilotlar – depozitariylarda markazla-shuvini taqozo etadi. Bunday markazlashuv qimmatli qog‘ozlar aylanishi-da xizmat ko‘rsatishga ketadigan xarajatlarni kamaytiradi, hisobga olishni soddalashtiradi va tezlashtiradi. Markazlashgan depozitariy mavjud bo‘l-gan taqdirda qog‘ozlarning oldi-sotdisi bo‘yicha bitimlar sertifikatlarini tashib o‘rin almashtirish va kuzatib borishga hojat qolmaydi.

Depozitariyning asosiy vazifasi qimmatli qog‘ozlar sertifikatlarini saqlash va (yoki) qimmatli qog‘ozlarga egalik huquqini hisobga olish bo‘yicha xizmat ko‘rsatishdan iborat.

Qimmatli qog‘ozlarni saqlash va ularga egalik huquqini hisobga olishda depozitariy xizmatlaridan foydalanuvchi shaxs deponent deb yuritiladi.

Depozitariy va deponent o‘rtasida tuzilgan ularning depozitariy fao-liyatiga oid munosabatlarni tartibga solib turadigan shartnoma depozitar shartnoma (depo hisobvarag‘i haqida shartnoma) deyiladi. Depozitor shartnoma yozma shaklda tuziladi.

Depozitariy faoliyatini faqat:

• yuridik shaxslar;

  
  

• fond birjalari (birjalarning fond bo‘limlari);

  
  

• investitsiya muassasalari (investitsiya bo‘yicha maslahatchilar, investitsiya fondlaridan tashqari);

  
  

• mutlaq depozitariy faoliyati bilan shug‘ullanuvchi ixtisoslashgan depozitariylar amalga oshiradi.

  
  

Depozitariyning yaxlit faoliyatini shartli ravishda ikki qismga bo‘lish mumkin (28-chizma).