Tibbiyot psixologiy asi

Gamilton shkalasi blanki


I Shkala punktlari 1. Xavotirli kayfiyat

2. 
   Keskinlik, taranglik
   
3. 
   Qo'rquv
   
4. 
   Insomniya
   
5. 
   Intellektual buzilishlar
   

j6. Depressiv kayfiyat


7. Somatik motor simptomlar


8. Somatik sensor simptomlar


9. Yurak-qon tomir simptomlar


J KO'RSATKICHLAR
(to'g'ri javob belgilab chiqiladi)
i 0 j 1 r y-'Г з | 4
0 ^г ГТ 2 i 3 "
o TV T 2


0 j ¹ 0 I 1


0


1


10. Respirator simptomlar


0


11. Gastrointestinal simptomlar 0

12. 
    Siydik ajratish sistemasi
    

| va jinsiy a’zolar simptomlari

12. 
    Vegetativ simptomlar
    
13. 
    Ko'rik paytida xulq-atvori
    

0
0
0


2
2


2
2
2


3
3
J
3
T
j
3
3
J
3


4
4
4
4
4
A
4
4
4
4
4


Xavotir darajasi quyidagicha baholanadi:
0-7 ball - xavotir yo'q;
8-19 ball - yengil xavotir;
20 balldan yuqori - kuchli xavotir. Eng yuqorisi - 56 ball.


346

№	SAVOLLAR, VAZIYATLAR	Aslo unday emas	Balki shun­day dir	To'g'­ ri	Juda to'g'­ ri
1.	Men tinchman	1	2	3	4
2.	Mengahech narsaxavf solmaydi	1	2	3	4
3.	Mening asablarim taranglashgan	1	2	3	4
4.	Men afsus chekayapman	1	2	3	4
5.	Men o'zimni ozod his etayapman	1	2	3	4
6.	Men xafaman	1	2	3	4
7.	Meni ro‘y berishi mumkin bo'lgan muvaflfaqivatsizliklar qiynavapti	1	2	3	4
8.	Men o'zimni dam olgandek his qilayapman	1	2	3	4
9.	Men xavotirdaman	1	2	3	4
10.	Men ichki qoniqmaslikni his qilayapman	1	2	3	4
11.	Men o'zimga ishonaman	1	2	3	4
12.	Men asabiylashayapman	1	2	3	4
13.	O'zimni qo'yishga joy topa olmayapman	1	2	3	4
14.	Men o'ta tarang holatdaman	1	2	3	4
15.	Men tanglikni his qilayapman, siqilayapman	1	2	3	4
16.	Men marmunman	1	2	3	4
17.	Men tashvishdaman	1	2	3	4
18.	Mening asablarim juda qo'zg'algan va o'zimni nazorat qila olmayapman	1	2	3	4
19.	Men xursandman, shodman	1	2	3	4
20.	Mening ko'nglim xush	1	2	3	4

347

№		Deyarli hech qachon	Ba’zan	Tez- tez	Deyarli hai doim
21.	Men qoniqish his qilaman	1	2	3	4
22.	Men juda tez charchayman	1	2	3	4
23.	Men tez yig'lab yuborishim mumkin	1	2	3	4
24.	Men ham boshqalarga o‘xshab baxtli bo'lishni xohlardim	1	2	3	4
25.	Darrov bir qarorga kela olmaganim uchun ham ba’zan yutqazib qo‘yaman	1	2	3	4
26.	Odatda, men o'zimni tetik his qilaman	1	2	3	4
27.	Men tinchman, o'zimni bosib olganman, vazminman	1	2	3	4
28.	Kutilayotgan qiyinchiliklar, odatda, meni juda xavotirga soladi	1	2	3	4
29.	Men arzimagan narsalarga ham juda siqilaveraman	I	2	3	4
30.	Men juda baxtiyorman	1	2	3	4
31.	Men hamma narsani yuragimga yaqin olaveraman	1	2	3	4
32.	Menda o'zimga ishonch yetishmaydi	1	2	3	4
33.	Odatda, men o'zimni xavfsizlikdaman, deb bilaman	1	2	3	4
34.	Men o'ta og'ir vaziyatlardan va qiyinchiliklardan chetroq yurishga harakat qilaman	1	2	3	4
35.	Men o'zimni ma’yus sezib turaman	1	2	3	4
36.	Mening ko'nglim to‘q	I	2	3	4
37.	Arzimagan narsalar mening fikrimni qochiradi va hayajonga soladi	1	2	3	4
38.	Men xafa bo'lsam uzoq vaqt o'zimga kela olmay va unuta olmay yuraman	1	2	3	4
39.	Men vazmin odamman	1	2	3	4
40.	Ishlarim va rejalarim haqida o'ylasam, meni kuchli xavotir egallab oladi	1	2	3	4

348




Ma’lumotlarni tahlil qilish va hisoblash:
Belgilangan 3, 4, 6, 7, 9, 12, 13, 14, 17, 18 raqamlar yig'indisi - (^£l) hisoblanadi, qolgan 1, 2, 5, 8, 10, 11, 15, 16, 19, 20 raqamlar yig'indisi - (^2) hisoblanadi.
Quyidagi formula ₂+35 bo‘yicha reaktiv xavotir (RX)
darajasi aniqlanadi.
Xuddi shunday tarzda S/£V = J]l-^2+35 formula bo'yicha shaxsiy
xavotir (SHX) darajasi aniqlanadi.
Bu yerda:
X¹ - 22,23, 24, 25, 28,29, 31, 32, 34, 35, 37, 38, 40 raqamlar bo'yicha javoblar yig‘indisi;
^2 - 21, 26, 27, 30, 33, 36, 39 raqamlar bo‘yicha qolgan javoblar
yig‘indisi.
Xavotir darajalari:
Yengil xavotir - 30 ballgacha
0‘rta darajadagi xavotir - 31-45 ball
Kuchli xavotir - 46 va undan yuqori ball
19.3. Shaxs xususiyatlarini aniqlash va baholash uchun Ayzenk shkalasi
Ayzenk shkalasi (savolnomasi) ekstraversiya-intraversiya va neyrotizm darajasini aniqlash uchun qo'llaniladi. Ekstraversiya- intraversiya va neyrotizm shaxsning tug‘ma xususiyatlaridir. Ekstravertlar xulq-atvori ko‘proq tashqariga yo'naltirilgan bo'ladi, ular o‘z his-tuyg‘ularini boshqalar bilan baham ko‘rib yashashadi, hamma bilan kirishib ketishadi, o‘ziga ishongan bo'lishadi, ko'p do'st orttirishga intilishadi, o'z his-tuyg'ularini nazorat qila olmaydi va ko'p gapirishga moyil bo'lishadi. Intravertlarda buning teskarisini ko'rish mumkin, ya’ni ular kamgap, o'z ichki dunyosini va his-tuyg'ularini birov bilan baham ko'rmaydigan, do'stlari kam, tashqi tomondan faqat o'ylanib yuradigan odamni eslatuvchi shaxslardir. Neyrotizm esa hissiyotga beriluvchanlikni, ortiqcha xavotirni, doimo tarang holatda yurishni va depressiyaga moyillikni belgilab beruvchi shaxs ko'rsatkichidir. Ushbu shkala yordamida sinaluvchining temperamentini ham aniqlash mumkin.


349




Ayzenk shkalasi 57 ta savoldan iborat bo'lib, ulardan 24 ta savol ekstraversiya-introversiya shkalasi bilan, 24 ta savol neyrotizm shkalasi bilan bog'liq bo'lsa, qolgan 9 tasi Yo-shkalasi bo‘lib, sinaluvchining savollarga aldamasdan naqadar to‘g‘ri javob berganligini ko‘rsatadi.
Ko‘rsatma: Siz quyidagi savolnomani o‘qib ularga javob berishingiz lozim. Ularga «На» yoki «Yo‘q» deb javob bering, xayolingizga kelgan birinchi javobni yozing, Ular ustida uzoq o‘ylab o'tirmang, chunki ushbu savollarga Sizning dastlabki reaksiyangiz muhim. Chunki to‘g‘ri va noto‘g‘ri javobning o‘zi yo‘q, bu yerda bor-yo‘g‘i Sizning shaxsingiz aniqlanadi xolos.
Ayzenk shkalasi savolnomasi

1. 
   Sizda o'zingizni chalg'itish uchun yangi ta’sirotlarga sho‘ng‘ish va kuchli hayajonli sinovlardan o'tish istagi tez-tez paydo bo'ladimi?
   
2. 
   Sizni tushunadigan, ma’qullaydigan va kechinmalaringizga hamdard bo‘ladigan do‘stlarga zarurat hissi tez-tez paydo bo‘ladimi?
   
3. 
   0‘zingizni g‘am-tashvishsiz odam deb hisoblaysizmi?
   
4. 
   Sizga o'z niyatingizdan voz kechish juda qiyinmi?
   
5. 
   Siz qilmoqchi bo'lgan ishlaringizni shoshmasdan o'ylab ko'rasizmi va ularga kirishishdan oldin biroz kutib turishni ma’qul topasizmi?
   
6. 
   Siz har doim ham va’dangizda tura olasizmi, garchi buning Sizga foydasi bo'lmasada?
   
7. 
   Sizda kayfiyatning birdan tushib va oshib ketishi tez-tez bo'lib turadimi?
   
8. 
   Siz ishga tez kirishib va odamlar bilan tez suhbat qurib keta olasizmi, o'ylab olishga ko'p vaqt sarflamaysizmi?
   
9. 
   Sizda jiddiy bir sabab bo‘lmasa-da, baxtsizlik hissi paydo boMganmi?
   
10. 
    Bahslashib ketish uchun hamma narsaga tayyorligingiz rostmi?
    
11. 
    O'zingizga yoqqan ayol (erkak) bilan tanishmoqchi bo'lsangiz xijolat tortasizmi?
    
12. 
    Siz g'azablansangiz o'zingizni qo'yarga joy topa olmay qolasizmi?
    
13. 
    Keskin vaziyatlarda o'ylamasdan biror ishga qo'l urasizmi?
    
14. 
    Shuni qilmasligim yoki gapirmasiligim kerak edi, degan xayollar Sizni tez-tez bezovta qiladimi?
    
15. 
    Siz odamlar bilan uchrashgandan ko'ra kitob o'qishni afzal ko'rasizmi?
    
16. 
    Sizning nafsoniyatingizga tegish juda osonligi rostmi?
    
17. 
    Siz tez-tez odamlar orasida bo'lishni yoqtirasizmi?
    
18. 
    Sizga ba’zan «Buni birovlarga aytishni xohlamasdim» degan fikr keladimi?
    

350

19. 
    Sizning ba’zan katta kuch-quvvatga to'lib toshishingiz va kuchli lanjlik his qilishingiz rostmi?
    
20. 
    Siz o‘z tanishlaringiz sonini eng yaqin do'stlaringiz bilan chegaralashga intilasizmi?
    
21. 
    Siz ko‘p orzu qilasizmi?
    
22. 
    Sizga baqirishsa, Siz ham shunday javob qaytarasizmi?
    
23. 
    Siz o'z odatlaringizni yaxshi deb hisoblaysizmi?
    
24. 
    Sizda aybdorlik hissi tez-tez paydo bo'lib turadimi?
    
25. 
    Siz ba’zan o'z his-tuyg'ularingizga erk berishga va g'am-tashvishsiz do'stlar davrasida o'ynab-kulishga qodirmisiz?
    
26. 
    Sizning asabingiz o'ta taranglashgan desa bo'ladimi?
    
27. 
    Sizni chaqqon va quvnoq odam desa bo'ladimi?
    
28. 
    Siz ishni bajarib bo'lganingizdan so'ng, «Uni bundan ham yaxshiroq qilishim mumkin edi», degan fikrga tez-tez borasizmi?
    
29. 
    Siz katta davralarda o'zingizni notinch his qilasizmi?
    
30. 
    Sizda gap tashib turishlar bo'ladimi?
    
31. 
    Sizni har xil fikrlar bezovta qilaverib uxlay olmay chiqasizmi?
    
32. 
    Agar Siz nimanidir bilib olmoqchi bo'lsangiz, uni do'stlaringizdan so'ragandan ko'ra kitobdan o'qib topishni afzal ko'rasizmi?
    
33. 
    Sizda kuchli yurak urishlari kuzatilib turadimi?
    
34. 
    Sizga diqqatni bir joyga to'plashni talab qiladigan ishlar yoqadimi?
    
35. 
    Sizda titrab ketish kuzatiladimi?
    
36. 
    Siz hamma vaqt ham haqiqatni gapirasizmi?
    
37. 
    Bir-birining ustidan hazillashib o'tiradigan davralarda bo'lib qolsangiz xijolat chekasizmi?
    
38. 
    Siz jahldormisiz?
    
39. 
    Tez harakat qilishni talab qiluvchi ishlar Sizga yoqadimi?
    
40. 
    Hammasi yaxshilik bilan tugagan bo'lsa-da, Siz bilan ro'y berishi mumkin bo'lgan turli xil yoqimsiz va qo'rqinchi voqealar haqidagi xayollar Sizga tinchlik bermasligi rostmi?
    
41. 
    Sizning bamaylixotir va kamharakat odam ekanligingiz rostmi?
    
42. 
    Siz qachondir ishga yoki uchrashuvga kech qolganmisiz?
    
43. 
    Tez-tez yomon tushlar ko'rasizmi?
    
44. 
    Siz gaplashib olishni shu qadar yaxshi ko'rasizki, birorta qulay vaziyatni boy bermaysiz. Shu rostmi?
    
45. 
    Sizning qandaydir og'riqlar bezovta qiladimi?
    
46. 
    Agar do'stlaringiz bilan uzoq vaqt uchrashmasangiz dilingiz siyoh bo'ladimi?
    
47. 
    Siz o'zingizni asabi tarang odam deb hisoblaysizmi?
    
48. 
    Tanishlaringiz orasida Sizga sira ham yoqmaydiganlari bormi?
    
49. 
    Men o'zimga ishongan odamman deb ayta olasizmi?