Tibbiyot psixologiy asi

Apraksiya
Apraksiya maqsadga yo'naltirilgan ixtiyoriy harakatlarni bajara olmaslikdir. Qo'llarda falajlik bo‘lmasa-da, bemor turli narsalar bilan bajariladigan harakatlarning uddasidan chiqa olmaydi. Masalan, bemor gugurt qutilaridan uychalar, cho'plaridan kvadrat, romb, uchburchak yasay olmaydi (13-rasm). Kiyinish, tugmasini taqish, ovqatni qoshiqda og'zigacha olib kelish kabi maqsadga yo'naltirilgan oddiy harakatlarni bajara olmaydi.
Apraksiyaning tasnifi 1905-yili X. Lipmann tomonidan taklif qilingan bo'lib, hozirgi kungacha o'z kuchini yo'qotgani yo'q. U apraksiyaning uchta turini ajratgan:

1. 
   ideator apraksiya - harakat to'g'risidagi g'oyaning buzilishi, parchalanishi;
   
2. 
   kinetik apraksiya - harakat kinetik tasavvurining buzilishi;
   
3. 
   ideomotor apraksiya - harakat haqidagi «g'oya» va maqsadni, «harakatni bajarish» markaziga uzatishning buzilishi. Ideator apraksiyani Lipmann bosh miyaning diffuz zararlanishi bilan bog'liq kinetik apraksiyani premotor sohaning pastki qismi zararlanishi bilan, ideomotor apraksiyani esa miya tepa bo'lagining zararlanishi bilan bog'lagan.
   

Ko'pchilik olimlar oral, barmoqlar, tana va kiyinish apraksiya turlarini farq qilishadi. A.R. Luriya ham apraksiyaning 4 ta turini ajratib o'rgandilar. Ular:

1. 
   kinestetik apraksiya;
   
2. 
   fazoviy apraksiya yoki apraktoagnoziya;
   
3. 
   kinetik apraksiya;
   
4.