|
Ich qotish - uzoq vaqt ichak boshashining tutilishi (48-soatdan ko'p), defekasiya aktining qiyinlashuvi, shuningdek kam miqdorda (sutkada 100 grdan kam) najas kelishi yoki najasni yuqori qattiqligi, bemor ichagini to'liq boshamaganligi hissini sezadi. Ich qotish organik va funksional xarakterda bo´ladi.
Eng ko'p uchraydigan sabablari:
1) ovqatlanishdagi nuqsonlar, yetarli ovqatlanmaslik, bir xil sutli ozuqalarni iste'mol qilish;
2) ichak rivojlanishining anatomik nuqsonlari (dolixosigma, Girshprung kasalligi, megakolon, anorektal zonaning tug'ma rivojlanish nuqsonlari (togri ichak atreziyasi, ichak tug'ma stenozi va boshqalar).
3) ichakning atonik xolati;
4) orqa teshik va to’g’ri ichak yorig'i va tirnalishida reflektor ich qotishlar;
Bolalarda ko'p hollarda alimentar ich qotishi kuzatiladi, ishtahasi yomon bo’lganda, kam miqdorda ovqat yeganda kuzatiladi, kletchatkaga boy bolmagan
mahsulotlarni ishlatish (asosan ona sutida yog’ ko’p bo´ladi), ovqatda oqsil va hayvon yog'i miqdori yuqoriligi, hamda vitaminlar, kalsiy tuzlari kam (etarsiz) bolishida ich qotish kuzatiladi. Bola tug'ilgandan keyin bir necha kungacha ichi kelmasa, ichak tug'ma nuqsonlari haqida oylash kerak (megakolon, Girshprung kasalligi, megasigma). Ko´krak yoshidagi bolalarda yuqorida keltirilgan kasalliklardan tashqari gipotireoz, giperparatireoz, tubulopatiya, gipervitaminoz D, gipokaliemiya, parxez buzilishi va boshqalar kuzatiladi.
Katta yoshdagi bolalarda ich qotish gipotireozda, kolitlarda, dolixokolon, megakolonda bo´ladi. Ich qotishga mexaniq to’siqlik, dorilar qabul qilish (atropinga o'xshash, katexolamin), feoxromositoma, alimentar sabablar olib keladi.
Funksional ich qotishlar orasida spastik yoki gipokinetik ich qotishlar (yo’g’on ichakdan najas passajining funksional buzilishi ko’zda tutilgan) ko’p uchraydi. Gipermotor diskineziyaga parazitar gijjalar va lyambliyalar, ichak disbakteriozi olib keladi. Gipermotor diskineziyada najas - qattiq, alohida bo’lakchalardan tashkil topgan bo´ladi, bolalar qorindagi ogriqga shikoyat qiladi. Gipomotor turdagi diskinetik ich qotish astenik tana tuzilishidagi bolalarda, tana vazni tanhisligi bor bolalarda kuzatiladi, ularda gastro- va enteroptoz aniqlanadi, shuningdek mushak gipotoniyasi xarakterli bo'lgan kasalliklarda: mushak gipotoniyasi; Daun kasalligi, miopatiya; sklerodermiya, miksedema, gipotireoz, raxit va boshqalarda kuzatiladi.
Gipomotor diskineziyada najas massasi diametri kattalashadi (najas massasi kuchsiz chozilgan ichakni to'ldiradi), qorinda kuchli, sanchuvchi og'riq paydo bo´ladi. Bolalarda surunkali ich qotishda chirish mahsulotlarini ichakda sorilishi hisobiga ozini yomon his qiladi: tez charchash, bosh og'rishi, ishtaha pastligi, uyqu buzilishi kuzatiladi.Shartli reflektor ich qotishi - bolada odatiy turmush tarzi ozgarganda, defekasiya vaqti ozgarganda kuzatiladi, ya'ni boqchaga, maktabga qatnashishda. Psixogen ich qotish yuzaga kelishida uzoq va tez-tez stress holatlar, oilada, maktabda, gipodinamiya bilan bir vaqtda emosional va aqliy zoriqish muhim rol oynaydi.
Nevrotik ich qotishga olib keluvchi psixogen omillar ichak falaji yo’ki spazmi klinikasini beradi. Ich qotishi vissero-visseral refleks tarzida hazm qilish kasalliklari, siydik tizimi, bosh miya va orqa miya zararlanishi, ruhiy kasalliklar natijasida ham yuzaga keladi.
Najasni otkir tutilishida mexanik yoki paralitik ichak tutilishiga gumon qilish kerak. Ich qotishi tashqisi anamnez ma'lumotiga (qorinda ogriq, ishtaha pastligi, bir necha kun najas ushlanishi, qattiq najas chiqishi, dori qabul qilish va boshqalar), anus va togri ichakni barmoq bilan tekshirish, kolonosko’piya, irrigosko’piyaga asoslanadi.
Najasni tutaolmaslik (enko’prez) - defekasiyaning funksional buzilishi, togri ichak funksiyasi buzilishi va orka sfinkterning tashqi yoki ichki buzilishi, ixtiyorsiz defekasiya bilan yuzaga chiqadi. Enko’prezga olib keladigan sabablar turli xil. Najasni tutaolmaslik orttirilgan va tug'ma shaklda bo´ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
