Tibbiyot instituti talabalari uchun

O’tkir koronar etishmovchilik
tomirlar spazmi, pilakchadagi intramural 
gematoma, pilakcha qopqog’ining uzilib ketishi, arteriya yo’lida tromb hosil 
bo’lishi tufayli koronar qon aylanishi birdan izdan chiqqanida ko’riladi. Mana shu 
jarayonlarning barchasi odatda bemor tinch yotganida, lekin ko’pincha, bir qadar 
jismonan va ruhiy zo’riqqanida ro’y beradi. Bunday hollarda kollateral qon 
524

---

aylanishi etishmay qoladi va o’tkir miokard ishemiyasi rivojlanib odam to’satdan 
o’lib qolishi mumkin. Klinik jihatdan bunda yurak sohasida chap qo’lga o’tadigan 
og’riq sindromi ko’riladi. Bu sindrom aterosklerotik jarayon tufayli o’zgargan toj 
arteriyalarining spazmi tufayligina kelib chiqqan bo’lsa, o’z-o’zidan yoki 
tomirlarni kengaytiruvchi moddalar berilganidan keyin o’tib ketadi. Bu sindrom 
stenokardiya yoki yurak siqishi deb ataladi. Bordi-yu, spazm kuchayadigan bo’lsa, 
unga pilakcha qopqog’ining emirilishi, bosh tomir yoki kollaterallarda 
tromb
hosil 
bo’lishi qo’shiladi. Bu holda ishemiya zonasida nekrobiotik va nekrotik 
o’zgarishlar yuzaga kela boshlaydi va natijada miokard infarktining kelib 
chiqishiga sababchi hisoblanadi.
Miokard infarkti
Bu yurak toj arteriyalari aterosklerozining juda xavfli asoratidir. U bir 
qancha faktorlarning o’zaro ta’siri natijasida kelib chiqadi. Shularning orasida 
ateroskleroz va u tufayli kelib chiqadigan 
tromboz
asosiy ahamiyatga egadir. Bir 
muncha kamdan-kam hollarda, xususan, stenozlaydigan aterosklerozda infarkt 
tromboz
bo’lmasdan turib, balki arteriyalarning uzoq davom etadigan spazmi va 
aterosklerotik jarayon bilan o’zgargan kollaterallarning etishmovchiligi tufayligina 
kelib chiqadi.
Intimada yangidan lipoidoz vujudga kelib, aterosklerozning qo’zishi, 
angiospazmlar, pilakchalardagi distrofik jarayonlar