Tibbiyot instituti talabalari uchun

Tibbiyot faoliyatida vrachlarning xatosi va baxtsiz hodisalarni dentologik 
baholash
Vrachlarning kasbiy faoliyatida eng muhim va qiyin javobgarligi bemorni 
davolayotganda sodir bo’ladigan noxush hodisalarning kuzatilishidir. Bu 
ko’pincha, kasallik yoki jarohatlanishning og’irligi, odam organizmining 
individual xususiyati, vrachga bog’liq bo’lmagan holda kech tashxis qo’yilishi va 
638

---

nihoyat, kechikib davolanishning boshlanishi tufayli yuzaga keladi. Ba’zan tibbiy 
muolajalarning noxush oqibatlari kasallikning klinik simptomatikasi yoki noto’g’ri 
davolashning ta’siri natijasida kelib chiqadi. Bunday hollarda vrachlarning xatosi 
haqida gap ketadi.
Katta tibbiyot entsiklopediyasida vrachlarning xatosi deganda, vrachlar o’z 
kasbiga sitqidildan yondoshib adashganda va uning harakatida jinoyat tarkibi 
belgilari bo’lmasa tushuniladi.
Shunday qilib vrachlarning xatosi - bu vrachning harakati va muhokamasida 
sitqidildan yanglishishidir. Ba’zan, vrach, ma’lum bir konkret holatda o’zining 
haqliligiga ishongan holda, vijdoni nimani ko’rsatsa, shunga qarab sitqidildan 
harakat qiladi va shunga qaramasdan xatolikka yo’l qo’yadi.
Vrachlar xatosining ob’ektiv va sub’ektiv sabablari bor:
1.
Ob’ektiv sabablari.
Vrachning malakasiga va tayyorgarlik darajasiga 
bog’liq emas. Bunday hollarda vrach ancha bilimdon bo’lsa ham, u barcha o’zining 
imkoniyatlarini ishlatsa-da, bari bir vrachning xatosi sodir bo’lishi mumkin.
Vrachlar xatosining ob’ektiv sabablariga quyidagilar kiradi: tibbiyotning shu 
sohasi bo’yicha kasallikning etiologiyasi, patogenezi va klinik belgilarini 
to’lig’icha ma’lum bo’lmasligi, tashxis qo’yishning ob’ektiv qiyinligi (kasallikning 
noaniq o’tishi, bitta bemorda bir necha raqobatli kasalliklarning bo’lishi, 
bemorning og’ir hushsiz holatda bo’lishi va tekshirish uchun vakt etishmasligi, 
kerakli diagnostik apparatlarning bo’lmasligi va boshqalar.
2. Vrachlar xatosining sub’ektiv sabablariga vrachning tayyorgarligi va 
amaliy tajribasining etishmasligi tufayli anamnestik ma’lumotlarni, klinik kuzatish 
natijalarini, laboratoriya va instrumental tekshiruv usullarini yaxshi 
baholayolmaslik yoki ortiqcha baholash, o’zining bilimini va imkoniyatlarini 
ortiqcha baholash hamda boshqalar kiradi.
Tajriba shuni ko’rsatadiki, ayrim tajribali, malakali vrachlar juda murakkab 
hollarda xatolikka yo’l qo’ysa, yosh vrachlar esa kasallik tipik bo’lganda ham 
adashadilar.