Tibbiyot instituti talabalari uchun

3.6. Sud tibbiyoti ekspertizasi hujjatlari
Sud tibbiyoti ekspertizasining asosiy hujjati sud tibbiyoti ekspertining 
xulosasi hisoblanadi. Ekspert xulosasi 3 bo’limdan iborat. 
1. Kirish qismi
2. Tekshiruv qismi
3. Xulosa qismi
Kirish qismida qachon, qaerda kim tomonidan (vazifasi, ekspertning ish 
staji, ilmiy darajasi, unvoni, familiyasi va ismi sharifi) bajarilganligi, ekspertizani 
nimaga asosan o’tkazilishi (tergovchining qarori yoki sud ajrimi), qanday ish 
bo’yicha hamda bu vazifani bajarish uchun qanday savollar qo’yilgani, shuningdek 
tekshiruv qaysi ob’ekt va materiallarda o’tkazilishi zarurligi, ekspertizada kim 
33

---

qatnashganligi ko’rsatiladi. Kirish qismining oxirida ekspertning burchi va huquqi, 
javobgarligi O’zbekiston Respublikasi Jinoyat protsessual kodeksining 68 va 
O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 238-240 moddalarida ko’rsatiladi.
Tekshiruv qismi
o’zining mazmuni va hajmi ekspertizaning turiga, 
xarakteri va tekshiriluvchi ob’ektning miqdoriga qarab har xil bo’ladi. Odatda 
avvalo ishning holati – ekspertiza o’tkazish qaroriga ko’ra, voqea sodir bo’lgan 
joyni kuzatish bayoni, kasallik tarixi, ambulatoriya kartasi va boshqalar 
o’rganiladi, chunki yuqoridagi materiallarni o’rganish bilan ekspert tekshiruvi 
boshlanadi. Aytib o’tilgan xujjatlardan kerakli ma’lumotlar ko’chirib olinadi. 
Keyinchalik tekshiriluvchi ob’ekt (o’liklar, ularning kiyimlari va boshqalar) 
to’lig’icha yoziladi hamda tekshiruv usullari ham to’lig’icha ko’rsatiladi.
Xulosa qismida
ekspert xulosasi keltiriladi va qo’yilgan savollarga 
to’lig’icha javoblar yoziladi. Murdani tekshiruv xulosasi sifatida sud tibbiyoti 
tashxisi yoziladi. Ekspert xulosasida ekspert oldiga qo’yilgan savollardan tashqari 
ma’lumotlar topilsa, ekspert fikri bo’yicha bu ish uchun ahamiyatli bo’lsa, albatta, 
ko’rsatiladi. Xulosa ekspert tomonidan imzolanadi va muhrlanib tasdiqlanadi. 
Xulosada fotosuratlar, rentgenogrammalar, sxematik rasmlar va shuningdek 
ekspert tekshiruvi uchun kerakli illyustrativ materiallar keltiriladi.
Ba’zan murdalarni yoki tirik shaxslarni tergovchining qaroriga nisbatan 
emas, balki militsiyaning yo’llanmasiga binoan jo’natilgan bo’lsa, bunday hujjatga 
sud tibbiyoti ekspertizasi tekshiruv akti deyiladi. Mazmuni jihatidan ekspert 
xulosasi yoki akti bir xil bo’ladi.
Xulosa yoki aktdan tashqari, ekspert boshqa hujjat, masalan, ekspertizaning 
statik kartasini tuzadi. Murdalarni tekshirgandan keyin ularning qarindoshlariga 
«O’lganlik haqidagi vrach guvohnomasi» beriladi. Agar kasalxonalarda o’liklar 
tekshirilganda kasallik tarixida ekspert sud tibbiyoti tashxisi va o’limning sababini 
ko’rsatuvchi qisqacha epikriz yoziladi.
34

---