Tibbiy kimyo mavzu: Tibbiy kimyoga kirish. Kimyo va atrof-muhit Tuzuvchi: Ergasheva Shohsanam

Kimyoni о‘rganish: reja tayyorlash,muammoni asoslash, izlanishlar olib borish, xulosalar tuzish

• Kimyoni о‘rganish: reja tayyorlash,muammoni asoslash, izlanishlar olib borish, xulosalar tuzish

TIBBIYOTDA KIMYONI О‘RGANISH UCHUN ZARUR BО‘LGAN ASOSIY MATEMATIK KО‘NIKMALAR

• TIBBIYOTDA KIMYONI О‘RGANISH UCHUN ZARUR BО‘LGAN ASOSIY MATEMATIK KО‘NIKMALAR

Ayrim 10 lik darajalar

• Ayrim 10 lik darajalar

Son	10 karrali ko’rinishi	Ilmiy usulda
10 000	10×10×10×10	1×104	Ayrim 10 darajasi musbat ko’rsatkichli sonlar
1 000	10×10×10	1×103
100	10×10	102
10	10	101
1	0	1×100
0,1	1/10	1×10-1	Ayrim 10 darajasi manfiy ko’rsatkichli sonlar
0,01	1/10 × 1/10 = 1/100	1×10-2
0,001	1/10×1/10×1/10=1/1000	1×10-3
0,0001	1/10×1/10×1/10×1/10=1/1000	1×10-4

Ayrim qiymatlarning ilmiy uslubda yozilishi

• Ayrim qiymatlarning ilmiy uslubda yozilishi

	Standart son	Ilmiy uslubda
AQShda har yili ishlatiladigan gazolin midori	550 000 000 000 L	5,5×1011 L
Yerning diametri	12 800 000 m	1,28×107 m
1 kunda aylanadigan qon hajmi	8500 L	8,5×103 L
Quyosh nurlarining yerga yetib kelish vaqti	500 s	5 ×102 s
Odmning o’rtacha vazni	68 kg	6,8×101 kg
Quloqning uzangi suyakchasining og’irligi	0,003 g	3×10-3 g
Varicella zoster virusining diametri	0,000 000 3 m	3×10-7 m
Bakteriyaning massasi (Maykoplazma)	0,000 000 000 000 000 000 1 kg	1×10-19 kg

Ayrim o’lchov birliklarini o’zaro solishtirish

• Ayrim o’lchov birliklarini o’zaro solishtirish
• 1 L = 1000 ml
• 1 L = 1,06 kvarta(qt)
• 946 ml = 1 kvarta(qt)
• 1 kg = 1000 g
• 1 kg = 2,20 funt
• 454 g = 1 funt
• 1 fut = 12 dyum
• 1 kvarta(qt) = 4 finjon
• 1 funt = 16 untsiya

Kimyo va salomatlik QADIMGI KIMYOGAR: PARATSELS

• Kimyo va salomatlik QADIMGI KIMYOGAR: PARATSELS
• Paratsels (1493-1541) vrach va alkimyogar bo’lgan , alkimyo fani oltin ishlab chiqarish emas, yangi dorivor moddalar tayyorlash haqida bo’lishi kerak, deb hisoblagan. Bir qancha kuzatishlari va tadqiqotlari natijasida u sog’lom tana bir qancha kimyoviy jarayonlar yordamida boshqariladi degan va bu kimyoviy jarayonlar ba’zi kimyoviy birikmalar yordamida muvozanatdan chiqariladi va mineral va dorivor moddalar yordamida qayta taqsimlash orqali amalga oshadi. Masalan, u shaxtyorlar o’pkasi bilan bog’liq kasalliklarga yer osti ruhlar emas, balki olinadigan changli havo sababchi bo’ladi deb aytgan. U, shuningdek, buqoq kasalligi zararlangan suv tufaylidir va u ruhga bog’liq zahmga aloqador deb hisoblagan. Uning dorilar haqidagi fikrida o’ng doza,bu zahar va da’vo orasidagi farq hisoblanishi kerak deyilgan. Parasels alkimyoni turli usullar bilan o’zgartirdi va bu zamonaviy tibbiyot va kimyoning rivojiga turtki bo’ldi.
• Shvetsariyalik shifokor alkimyogar Paratsels (1493-1541), kimyoviy va mineral moddalardan dorilar sifatida foydalanish mumkin deb hisoblagan.