Tibbiy kimyo javoblari

Toksiko-

farmakologik ta’sir.

 

Biogen elementlarning biotik miqdoridan ancha yuqori bo‘lgan konsentratsiyalarda ishlatilishi 

fiz

iologik to‘siqlarning (hujayra membranalari va boshqalar) «funksional buzilishi» orqali o‘tadi va ko‘p hollarda 

zaharlovchi ta’sir ko‘rsatadi.

 

Litiy

. Odam organizmida doimiy uchraydigan mikrobiogen s 

—

 

elementlarga tegishli bo‘lib, uning umumiy miqdori 1 • 

10-

4% atrofida bo‘ladi. Asosiy miqdorlari jigar, o‘pka va mushaklarda yig‘iladi. Sh

u bilan bir qatorda uning hujayra ichki 

va tashqi muhitidagi miqdori o‘zaro farqlanadi. Jumladan, jigar hujayrala

ridagi litiy miqdori, shu hujayralararo 

suyuqliklardagi miqdoridan 3 barobar kam, mushak hujayralaridagi miqdori esa hujayralararo suyuqlikda saqlanadigan 

miqdoridan 2,5 barobar ko‘p bo‘ladi. Litiy azot almashinuvini kuchaytirib mushaklardagi NH3 miqdorini

 kamaytiradi. 

Natriy.

 

Nihoyatda katta hayotiy ahamiyatga ega bo‘lgan oligobiogen s

- 

element bo‘lib, odam organizmidagi umumiy 

miqdori 0,25% ni 

tashkil etadi. Unga 24 soat ichida bo‘lgan talab 4

-7 g. Uning asosiy miqdori xlorid, gidrokarbonat va 

fosfat tuzl

ari tarkibida saqlanib, qondagi miqdori ≈0,32%, suyaklardagi miqdori 0,6%, mushak to‘qimalaridagi miqdori 

esa 0,6-1,5% ni tashkil etadi. Natriy turli biomolekulalar tarkibiga kirib, kaliy, kalsiy va magniy ionlari bilan birgalikda nerv 

impulslarini hosil q

ilish va o‘tkazishda, osmotik bosimni saqlab turishda katta ahamiyat kasb etadi. Uning xlorli tuzi 

oshqozon shirasi tarkibidagi HCl sintezlanishida asosiy komponent vazifasini bajaradi. Natriy odam organizmidagi 

ahamiyatli bufer (karbonatli va fosfatli) si

stemalari tarkibiga kiruvchi ion bo‘lib, kislota

-asos muvozanatini boshqaruvida 

bevosita ishtirok etadi. 

Kaliy.

 

Makrobiogen element bo‘lib, barcha to‘qimalarda uchraydi. Katta yoshdagi odamning kaliy ioniga 24 soat 

davomida bo‘lgan talabi 2

-3 mg/kg, bolalarniki esa 12-13 mg/kg ni tashkil etadi. Uning asosiy depolari - qon hujayralar 

sitoplazmasi, jigar va taloq. Kaliy hujayra ichki ioni bo‘lib, u

ning 19 umumiy miqdoridan 98% ga yaqini hujayra ichki 

suyuqligida oqsillar, karbon suvlar, kreatin va fosfatlar bilan birikkan holda saqlanadi. U natriy singari, osmotik bosimni 

saqlash va nerv impulslarini hosil qilishda katta ahamiyatga ega. 

---

@Mahmud_Yazdanov                                                   

Mahmud Yazdanov

     

[phone]  

Kalsiy.

 Makrobiogen s 

—

 

element bo‘lib, odam organizmi umumiy massasining 2% ni tashkil etadi. Odamning kalsiyga 24 

soat ichi

da bo‘lgan talabi bir gramm atrofida bo‘ladi. Organizmda saqlanadigan kalsiyning umumiy miqdoridan (~ 1400 g 

70 kg odam tana vazniga) 98

—

99% su

yak va tish to‘qimalari tarkibida bo‘ladi. Jumladan suyaklarning mexanik 

barqarorligini ta’minlovchi kalsiy tuzining tarkibi Ca(OH)2 · 3Ca3(PO4)2. Bu tuzdagi bir qism kalsiy Mg2+ ga, bir qism OH

- 

guruhlar esa F ioniga almashingan bo‘ladi.