Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

Radioizotoplar yordamida skanerlash

Bemor radioaktiv izotopni qabul qilgandan soʻng rentgenolog 

radioaktiv izotop joylashgan yerini va undan chiqarayotgan radio­

aktivlik darajasini aniqlaydi. Bu moslama skaner deb nomlanadi va 

u tasvirni chizib berish uchun ishlatiladi. Skaner tana boʻylab, ra­

dioaktiv izotop turgan va oʻzidan gamma nurni tarqatayotgan a’zo 

ustidan sekin­asta oʻtkaziladi. Nur chiqayotgan yuza kattaligining 

kamayishi  yoʻki  ortishi  a’zolarning  kasallanganligi,  ya’ni  oʻsma 

oʻsi shi,  tromblar  yoki  shishlar  hosil  boʻlganligini  koʻrsatadi.  Qa­

lqonsimon bez faoliyatini oʻrganish shundan iboratki, bezga radio­

aktiv  yod  yuboriladi.  Ogʻiz  orqali  yuborilgan  radioaktiv  yod­131 

qalqonsimon  bez  tarkibidagi  yod  bilan  aralashib  ketadi.  Yigirma 

soat  oʻtgach,  qalqonsimon  bez  tomonidan  yutilgan  yod  miqdori 

aniqlanadi.  Qalqonsimon  bezgacha  tushirilgan  aniqlovchi  trubka 

bezdagi yod­131 chiqarayotgan nurni topadi. 

Davolashning mohiyati shundan iboratki, radioaktiv izotop 

ta’sirida  qalqonsimon  bez  hujayralari  yemiriladi.  Giperfunksiyali 

qalqonsimon bezda yod konsentratsiyasi normal miqdordan koʻproq 

boʻladi. 

---

1-kurs talabalari uchun darslik

82

3.4-rasm. (a) Skaner a’zolarda to’plangan radioizotop chiqarayotgan