Tibbiy biologiya javoblari Паразитологиянинг асосий тушунчалари ва экологик асослари

65. 
 Аскаридозли бронхит ва пневмониянинг келиб чикиш сабаблари 
Аскаридоз билан оғриган бемор ичагида одатда бир қанча аскаридалар 
паразитлик қилади. Уларнинг патоген таъсири, моддалар алмашинуви 
жараѐнида ҳосил бўлган маҳсулотларнинг одам қонига сўрилиши 
натижасида заҳарли таъсир кўрсатишдан иборат.Беморнинг боши оғриб, 
айланади, дармонсизлик, серзардалик кузатилади, иш қобилияти, хотираси 
сусаяди. Бундан ташқари ичакда тўпланиб қоладиган аскарида тугунлари 
ичакнинг беркилиб қолишига сабаб бўлади. Личинкаларнинг ўпка орқали 
тарқалиши бронхит ва аскаридозли пневмонияга сабаб бўлиши мумкин. 
Аскаридозли пневмония тана ҳароратининг баъзан 39 - 40° гача кўтарилиши 
билан кечади, бу пайтда балғамда аскарида личинкаларини аниғлаш мумкин. 
Вояга етган аскаридалар баъзан ингичка ичакдагина эмас,балки бошқа 
аъзоларда ҳам жойлашади. Паразитлар ичакдан ўрмалаб ўт йўлига ва шу йўл 
орқали ўт пуфагига ва жигарга ўтиши, ҳамда жигарда асцитлар ҳосил 
қилиши мумкии. Одам қайт қилганда улар ошқозондан қизилўнгач ва 
ҳалқумга тушади, шу жойдан нафас йўлларига ўтиб кетиши мумкин ва 
одамнинг буғилиб ўлишига олиб келади. Бемор кечаси ухлаган пайтда ҳам 
аскаридалар аста-секин ўрмалаб, ҳазм йўлларидан юқори қисмига 
ҳаракатланиб нафас йўлларини беркитиб қўйиши мумкин. Аскаридаларнинг 
шу тариқа одатдан ташқари жойлашуви oғир оқибатларга олиб келади. 
66. 
Аскаридоз касаллиги диагностикаси ва профилактикаси 

---

Аскаридоз билан оғриган бемор ичагида одатда бир қанча аскаридалар 
паразитлик қилади. Уларнинг патоген таъсири, моддалар алмашинуви 
жараѐнида ҳосил бўлган маҳсулотларнинг одам қонига сўрилиши 
натижасида заҳарли таъсир кўрсатишдан иборат.Беморнинг боши оғриб, 
айланади, дармонсизлик, серзардалик кузатилади, иш қобилияти, хотираси 
сусаяди. Бундан ташқари ичакда тўпланиб қоладиган аскарида тугунлари 
ичакнинг беркилиб қолишига сабаб бўлади. Личинкаларнинг ўпка орқали 
тарқалиши бронхит ва аскаридозли пневмонияга сабаб бўлиши мумкин. 
Аскаридозли пневмония тана ҳароратининг баъзан 39 - 40° гача кўтарилиши 
билан кечади, бу пайтда балғамда аскарида личинкаларини аниғлаш мумкин. 
Вояга етган аскаридалар баъзан ингичка ичакдагина эмас,балки бошқа 
аъзоларда ҳам жойлашади. Паразитлар ичакдан ўрмалаб ўт йўлига ва шу йўл 
орқали ўт пуфагига ва жигарга ўтиши, ҳамда жигарда асцитлар ҳосил 
қилиши мумкии. Одам қайт қилганда улар ошқозондан қизилўнгач ва 
ҳалқумга тушади, шу жойдан нафас йўлларига ўтиб кетиши мумкин ва 
одамнинг буғилиб ўлишига олиб келади. Бемор кечаси ухлаган пайтда ҳам 
аскаридалар аста-секин ўрмалаб, ҳазм йўлларидан юқори қисмига 
ҳаракатланиб нафас йўлларини беркитиб қўйиши мумкин. Аскаридаларнинг 
шу тариқа одатдан ташқари жойлашуви oғир оқибатларга олиб келади.
Ташхиси
.Паразитологик 
ташхис:ахлатни 
текширишгава 
тухумларни 
аниқлашга асосланган. Шахсий профилактикаси умумий гигиена 
қоидаларига риоя қилишдан иборат. Жамоат профилактикаси беморларни 
даволаш, одам ахлатини қишлоқ хўжалигида ишлатишданолдин уни 
зарарсизлантириш (компостлаш) ѐки ҳожатхона ўраларига сўндирил-маган 
оҳак сепишдан иборат.Эпидемиологик аҳамияти - аскаридоз билан 
касалланган одам бир ўзи инвазия манбаи бўлиб ҳисобланади, чунки одам 
аскаридасига яқин бўлган турлари чўчқа, от,товуқ ва бошқа ҳайвонларнинг 
ичагида паразитлик қилиб яшайди. Буларнинг личинкалари одамда миграция 
қилиши мумкин, аммо ҳеч қачон вояга етган даврид аяшамайди, шу сабабдан 
эпидемиологик жиҳатдан аҳамиятга эга эмас.