Tibbiy biologiya javoblari Паразитологиянинг асосий тушунчалари ва экологик асослари

50. 
Тениаринхозни диагностикаси ва профилактикаси 
Паразитологик ташхиси. Қорамол солитѐрининг етилган бўғимлари 
мустақил равишда беморнинг анал тешигидан чиқиши мумкин, лекин 
ташқарига асосан бемор ахлати билан чиқади. Чувалчангни бачадони берк, 
шунинг учун бўғимнинг тери - мушак ҳалтачаси ѐрилганда тухумлари 
бе¬мор- нинг ахлатида бўлиши мумкин. Қорамол солитѐрини етил¬ган 
бўғими ўзига хос тузилган. Бачадон ѐн шохларининг сони 17-34 жуфт 
бўлади. 
Касал-ликнинг 
олдини 
олиш 
шахсий 
ва 
жамоат
профилактикаларидан иборат. 
Шахсий профилактикаси: ҳом ѐки чала пишган гўштни истеъмол қилмас-
лик, ҳом қиймани татиб кўрмаслик, ветеринария-санитария назоратидан 

---

ўтмаган гўштни овқатга ишлатмаслик. Жамоат профилактикаси: қорамол 
гўштини ветеринария-санитария кўригидан ўтказиш, одам ахлатининг 
ҳайвонлар ўтлайдиган жойларга тушишига йўл қўймаслик. 
51. 
Сербар тасмасимон чувалчангини ривожланиш цикли ва оралик 
хўжайинлари 
52. 
Цистицеркоз касаллигини қўзғатувчиси 
Цистицеркоид - финналар ичида энг содда тузилиш га эгадир. Танаси икки 
қисмдан - уч жуфт эмбрионал илмоқлар билан қуролланган бошқа ва дум 
ўсимтасидан иборат бўлиб, бошчаси шу ўсимтага буралиб кирган. Бундай 
финналарнинг тузилиши пакана гижжада учрайди. 2) Табиатда кўпроқ 
цистецерк тури учрайди. Масалан, одам паразитларидан кенг тарқалган 
чўчқа ва қорамол солитѐрлар финнаси цистицерк типида тузилган. Етилган 
личинка шарсимон ѐки овал шаклида бўлиб, ичида суюқликка тўлган 
бўшлиқ бўлади. бошчаси шу бўшлиққа қайрилганини, унинг қарши 
томонида эса личинка илмоқчаларини кўриш мумкин. 3) Ценур - 
шар шаклида бўлиб, бир неча бошчаларга эга. Ҳар бир бошчадан кейинчалик 
битта чувалчанг ривожланади. 4) Echinococcus авлодига кирувчи 
чувалчанглар финнаси эхинококк пуфаги типида тузилган. Одатда эхино-
кокк пуфаги анча катта бўлиб, хўжайиннинг ҳисобига ҳосил бўлган
бириктирувчи тўқимадан ташкил топган капсула билан ўралган. Пуфак 
деворининг ички қатлами герминатив қатлам бўлиб, бошчаси чиқарув 
камералар деб аталувчи, майда чегараланган бўшлўқларни ҳосил қилади. 
Ҳар битта чиқарув камерасида бир нечта бошчалар бўлади. Герминатив 
капсула ҳисобига қиз пуфакчалар ҳосил бўлиб , уларда ҳам чиқарув 
камералар ривожланади. Демак, эхинококк пуфагида жуда кўп миқдорда 
бошчалар ривожланиб, паразитларнинг асосий хўжайини ичида чувалчанг 
ҳосил қилади. 5) Плероцеркоид- чўзиқ, қаттиқ тангага эга бўлиб, унинг бош 
қисмида ѐпишадиган эгатчаси бўлади.(Масалан, сербар тасмасимон чувал-
чанг финнаси). Асосий хўжайин одатда паразитнинг оралиқ хўжайини билан 
озиқлан-ганда касалликни ўзига юқтириб олади. Кўпинча цистодаларнинг 
асосий ва оралиқ хўжайинлари умуртқали ҳайвонлардир. Баъзи 
маълумотларга кўра тасмали чувалчанглар киприкли чувалчанглардан келиб 
чиққан деб тахмин қилинади, чунки уларнинг тана тузилишида бир қанча 
умумийлик кузати-лади. Ичаксиз турбелляриялар, ҳамда цестодаларда ҳазм 
системаси ривож-ланмаган бўлади, шу билан бирга паразитлик ҳаѐт 
цестодаларда айрим прогрессив белгиларни ривожланишига олиб келган. 
Тасмали чувалчанглар-даги бирикиш органлари, жинсий тизимни ўта 
ривожланиши, танасини проглоттидларга бўлиниши ва бошқалар шулар 
жумласидандир.