Тиббий профилактика 102 б Яхшибоева Мадина назорат саволлари

Тиббий профилактика 102 б Яхшибоева Мадина


НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ:
1. Одамда қонни битта айланиб чиқиш вақтини айтинг.
Қоннинг айланиб чиқиш вақти 20-23 сек, 27 ситолага тенг. 4/5 қисми катта қон айланиш доирасига тўғри келади.1/5 қисми кичкина қон айланиш доирасига тўғри келади.
2. А/Бни эгри чизиғидаги биринчи тартибли тўлқинларга нима сабаб бўлади?
Хар бир систола вақтида бир қадар қон артерияларга чиқиб, уларнинг эластик чўзилишини оширади. Қоринчалар систоласи вақтида аорта ва ўпка артериясига келадиган қон миқдори кетадиган миқдоридан ортиқ бўлади, шунинг учун улардаги босим кўтарилади. Диастола вақтида қоринчалардан артериал системага қон чиқиши тўхтайди ва фақат йирик артериялардан қон оқиб кета бошлайди; деворларининг чўзилиши камаяди ва қон босими пасаяди. Босим ўзгаришлари аорта ва ўпка артериясидан уларнинг барча тармоқларига тарқалиб, аста-секин сўнади.

3. А/Бни эгри чизиғидаги иккинчи тартибли тўлқинларга нима сабаб бўлади?

Иккинчи тартибдаги тўлқинлар нафас ҳаракатларига мос келади. Шунинг учун уларни нафас тўлқинлари дейилади. Нафас олинганда қон босими пасаяди, нафас чиқарилганда эса қон босими кўтарилади.


4. Веналарда қонни ҳаракатига нима сабаб бўлади?
Веналар мусқул қавати унча калин бўлмагани учун девори артерия деворига қараганда кўпроқ чўзилувчан ва эластик. Шунинг учун веналардаги босим хатто оз бўлганда хам уларнинг девори анчагина чўзилади ва уларда анча қон тупланиб қолиши мумкин. Майда, дарвоза, ковак венадан ташқари қолган веналарни ичкиюзасида клапан бор. Ва қоннинг 1 томонлама ҳаракатини таъминлайди. Веналарда қон юришига ёрдам берадиган қўшимча кучлар асосан иккита: 1) кўкрак қафасининг сурувчи таъсири; 2) скелет мусқўлларининг қисқариши.


5. Брадикардияда А/Б қандай ўзгаради?
Пасаяди


6. Тахикардияда А/Б қандай ўзгаради?
Кўтарилади


7. Вазодилятация нима?
Қон- томир кенгайиши. Парасимпатик нерв системасига кирадиган бир неча нерв шохчаси таъсирланганда томир кенгайтириш эффекти — вазодилятация — биринчи марта аниқланган.


8. Вазоконстрикция нима?
Қон-томир торайиши(қисқариши). Томирлар уларнинг кенглигини бошқариб турадиган, уларни торайтирадиган ёки кенгайтирадиган нервлар билан таъминланган.Томирларни торайтирувчи нервлар — вазоконстрикторлар — симпатик нерв системасига киради. Уларнинг мавжудлигини биринчи марта 1842 йили А. П. Вальтер бақалар устида ўтказган тажрибаларида, кейинчалик (1852) эса Кл. Бернар қуён қулоғида қилган эксиериментларида исбот этган.


9. Қайси томирларда қонни оқиш тезлиги энг паст?
Капилярларда - 0,1 см/сек


10. Энг катта қаршиликка эга томирларни айтинг.
Босимнинг турўғунлигини, бир хилда туришини таъминловчи томирлар.


11. Одамда пульс тўлқинини тарқалиш тезлигини айтинг.
Пулс тўлқинларининг тарқалиш тезлиги, қон оқиш тезлигига боғлиқ эмас. Пулс тўлқинларининг таркалиш тезлиги катта ёшли одам аортасида 5,5-8,0 м/сек, периферик артерияларда 6-9,5 м/сек га тенг. Ёш ўтган сари, томирларнинг эластиклиги камайиши ҳисобига бу тезлик аортада ортади.


12. Нима учун томирларда қон узлуксиз оқади?
13. Қон оқимини энг катта тезлиги қаерда?
Аортада - 40 см/сек


14. Одамда максимал А/Бни нормал миқдорини кўрсатинг.
Ўрта ёшли кишида максимал(систолик) босим бевосита ўлчанганда: аортада 110-125 мм сим.уст., оёқ-қўлнинг йирик артерияларида 105-120 мм


15. Гипертонияга қайси А/Б мос келади?
Систолик 130 мм. Сим.уст дан
Диастолик 90 мм. Сим.уст дан ошса


16. Гипотонияга қайси А/Б мос келади?
Систолик 110мм. Сим.уст дан
Диастолик 70мм. Сим.уст дан тушса


17. Одамда пульс босимини миқдорини айтинг.
Қоннинг томирларга берган пулс босими


18. А/Б қайси факторларга боғлиқ?
Юракнинг иши; Томирлар ўзани; Циркуляцияланадиган қон хажми; Қоннинг ёпишқоқлиги; Жинс; Одамнинг ёши; Қон томирларининг қаршилиги; Мухитнинг харорати, иқлим, метиофакторлар; Функционал, эмоционал холат.


19. Систолик босимнинг миқдорини нима ифодалайди?
Қоринча қисқарган пайтдаги аортага берган босими систолик босимнинг микдорини ифодалайди.


20. Диастолик босимни нима ифодалайди?
Қоринча бўшашган вақтда аортада юзага келадиган босим диастолик босимнинг миқдорини ифодалайди.