Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
275 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
2. Sayyoh 220 km yo’l bosishi kerak edi. Birinchi kuni 33 km yurdi.Sayyoh birinchi kuni 
yo’lning necha foizini yurib o’tgan?” 
Bu masalani ham ikki usul bilan yechamiz.
1-usul. Yo’lning bir foizi 2.2 km bo’ladi: 
220:100=2.2 
33km esa yo’lning 15% ini tashkil qiladi: 
33:2.2=15 
2-usul. Sayyoh birinchi kuni yo’lning x foizini bosgan bo’lsin. Yo’lning bir foizi 2.2 km 
bo’ladi, yo’lning x foizi esa 2.2x km bo’ladi, bu esa masalaning shartiga ko’ra 33kmga teng: 
2.2x=33; x=33:2.2x; x=15 Javobi:15% 
3.Bir shahardan ikkinchi shaharga borayotgan poyezd dastlabki 180 km masofani 60 
km/soat tezlik bilan o`tdi.Qolgan yo`lga shunday tezlik bilan o`tilganiga qaraganda 4 soat ortiq vaqt 
sarflandi. Poyezd hammasi bo`lib necha kilometr yo`l yurgan? 
Masalani turli usullar bilan yechish mumkin. Yechimini oxiriga yetkazing va har bir amalga 
izoh yozing: 
1-usul
1)
180:60=3 (soat) 
2)
4+3=7 (soat) 
3)
…… 
4)
…… 
2-usul 
1)
60*4=240 (km) 
2)
180+240=420 (km) 
3)
……. 
3-usul 
1)
180:60=3 (soat) 
2)
…….. 
3)
7+3=10 (soat) 
4)
……. 
Boshlang’ich sinf o’qituvchisining asosiy vazifalaridan biri o’quvchilarni masala ustida 
mantiqan to’g’ri fikr yuritib, uning mumkin bo’lgan barcha yechimlarini izlashga o’rgatishdir. 
Albatta, masala yechimini izlashda amal hossalarini inobatga olib, uni turli usullarda yechish 
yo’llarini aniqlash mumkin Masalan, sonni yig’indiga ko’paytirish, sonni ayirmaga ko’paytirish, 
yig’indini songa bo’lish kabi xossalar shular umlasidandir. [4.169] 
Ijodiy xususiyatga,yondoshishga ega bo’lgan masalalarni berish amaliyotda yaxshi samara 
beradi. Matematik masalalarni yechish yo’llarini o’rgatishda bu metodlardan shundaylarini qo’llash 
kerakki, u o’quvchilarning fikrlashini faollashtirish va bu fiklarni rivojlantirishga yordam berishi 
lozim.
Adabiyotlar: 
1.Jumayеv M.E, Tadjiyeva Z.G`. Boshlangi’ch sinflarda matеmatika o‘qitish mеtodikasi.(O 
O‘Y uchun darslik.)Toshkеnt.“Fan va texnologiya” 2005 yil. 
2. 1.N.U.Bikbayeva, R.I.Sidelnikova, G.A.Adambekova. Boshlangi’ch sinflarda matеmatika 
o‘qitish mеtodikasi.(metodik qo’llanma) Toshkent “O’qituvchi” 1996
3. Jumayеv M.E, Boshlangi’ch sinflarda matеmatika o‘qitish mеtodikasidan praktikum. (O O‘Y 
uchun o‘quv qo‘llanma )Toshkеnt.“O‘qituvchi” 2004 yil. 
4. N.Bikbayeva To‘rtinchi sinf matеmatika darsligi. Toshkеnt. “O‘qituvchi”2017
5. S.Burhonov va boshq.Uchinchi sinf matеmatika darsligi. Toshkеnt.“Sharq”2015 y