ThemeGallery PowerTemplate

---

Antigenlar va timusga 

bog’liq antigenlar 

Mikroorganizm va virus antigenlari 

Antitela  

Antitelalarning ishlab chiqarish dinamikasi 

4 

1 

2 

3 

reja: 

---

  

“Antigen’’ so’zi yunoncha bo’lib, ‘’begona’’ degan ma’noni 

bildiradi. Antigenlar immun sestemasini ishga tushura olish 

xususiyatiga ega. Immunologik nuqtai nazardan 

‘’irsiy begona 

antigen’’ deganda organizm uchun yot bo’lgan gen sintez qilgan 

organik modda tushuniladi. Immun tizimiga 

ta’sir qila olish 

uchun antigen: 

1.

Organizmuchunyotbo’lishi 

2.Immuntartibniishgatushiraolis

hi 

3.Mustahkamimmunitethosilqila

olishi 

4.maxsusligi,

ya’niantigenfaqatgomol

ogikantitelayokilimfotsitlarbnbirikishi 

5.Kolloidtuzilma 

6.Organizmsuyuqliklaridaeruvch

anbo’lishikerak 

---

Antigenlar kelib chiqishiga 

ko’ra biomolekulalarga va tabiatda 

o’xshashlari bo’lmagan suniy tayyorlangan birikmalarga bo’linadi.  

Antigenlar organizmga tashqaridan tushishi (ekzoantigenlar) yoki 

organizmning 

o’zida ham hosil bo’lishi mumkin (endoantigenlar, 

autoantigenlar).  

Ekzoantigenlarga

- oziq-ovqatlar tarkibidagi moddalar, 

mikroorganizmlar va ularning maxsulotlari 

Endoantigenlarga

 esa- nobud 

bo’lgan xujayralar, oqsillar katabolizmi 

natijasida organizmda doim hosil 

bo’lib turadigan moddalar va to’siq 

orti azolarining antigenlari misol 

bo’ladi. 

Patogen omillar mn: kuyish, nurlanish, kimyoviy modda va patogen 

mikroorganizmlar 

ta’sirida ham xususiy biomolekulalarning tuzilishi 

o’zgaribgina qolmay, balki ularning biosentizi ham buziladi, natijada 

organizm uchun 

‘’begona’’ bo’lgan moddalar hosil bo’ladi. 

---

Modda to’liq antigen bo’lishi uchun, birinchidan uning 

molekulasi yetarli katta molekulyar og’irlikka ega 

bo’lishi (10000 daltondan kam emas), ikkinchidan 

kimyoviy geterogen bo’lishi kerak. Mn: oqsillar bir 

necha aminokislota qoldg’idan tashkil topgan bo’lsa, 

shuning xisobiga ular ikkilamchi, uchlamchi va 

to’rtlamchi tuzilmalar hosil qila oladi.  

Molekulyar og’irligi 10000 daltondan kichik, lekin 

antigenlik xususiyatiga ega, ammo immuna javob 

rivojlantira olmaydigan, ya’ni immunogenlik xossasi 

bo’lmagan moddalar 

gaptenlar

 (yun.hapto-ushlab 

oluvchi) deb ataladi. Gaptenlar to’liq antigen bo’lishi un 

ularga ‘’tashuvchi oqsillar’’ qo’shib organizmga 

yuboriladi. 

---

Xar qanday antigen o’ziga xos, ya’ni noyob tuzilishga ega 

bo’lganligi uchun ularning quyidagi tasnifi tafovut qilinadi: 



Geteromaxsuslik

- har xil turga xos mavjudotlarda bir 

biriga juda o’xshash bo’lgan antigenlar borligi. Mn: 

Forsman antigenlari ot, qo’y, eritrotsitlari va chuchqa 

miyasi xujayralarida topilgan. 

