The objective necessity of attracting foreign investments into the economy of the Republic of Uzbekistan

Modelning oddiy tuzilmaviy shakli quyidagicha ko’rinishga ega:

Modelning oddiy tuzilmaviy shakli quyidagicha ko’rinishga ega:

 

bu yerda:

y – endogen o’zgaruvchilar;

x – ekzogen o’zgaruvchilar.

Modelning tuzilmaviy shaklida o’ng qismidagi endogen va ekzogen o’zgaruvchilar oldida qatnashuvchi va (bu yerda –endogen o’zgaruvchilari oldidagi koeffitsient, ekzogen o’zgaruvchilar oldidagi koeffitsient) koeffitsientlar modelning “tuzilmaviy koeffitsientlari” deb ataladi.

Modelning tuzilmaviy shaklida o’ng qismidagi endogen va ekzogen o’zgaruvchilar oldida qatnashuvchi va (bu yerda –endogen o’zgaruvchilari oldidagi koeffitsient, ekzogen o’zgaruvchilar oldidagi koeffitsient) koeffitsientlar modelning “tuzilmaviy koeffitsientlari” deb ataladi.

Modeldagi barcha o’zgaruvchilar o’rtacha darajasidan chetlanish sifatida ifodalanadi, ya’ni x sifatida , y sifatida tasavvur qilinadi. Shuning uchun tizimdagi tenglamalarda ozod had qatnashmaydi.

•  

Modelning tuzilmaviy koeffitsientlarini EKKU bilan aniqlash nazariy jihatdan aniq natija bermaydi. Shu sababli modelning tuzilmaviy koeffitsientlarini aniqlash uchun modelning tuzilmaviy shaklini modelning “keltirilgan shakli”ga almashtiriladi.

Modelning tuzilmaviy koeffitsientlarini EKKU bilan aniqlash nazariy jihatdan aniq natija bermaydi. Shu sababli modelning tuzilmaviy koeffitsientlarini aniqlash uchun modelning tuzilmaviy shaklini modelning “keltirilgan shakli”ga almashtiriladi.

Modelning keltirilgan shakli parametrlari EKKU bilan aniqlanadigan erkli tenglamalar tizimidan hech qanday farq qilmaydi. EKKUni qo’llab ni aniqlash mumkin, so’ngra endogen o’zgaruvchilarning Modelning keltirilgan shakli endogen o’zgaruvchilar ekzogen o’zgaruvchilarning chiziqli funktsiyalari tizimi sifatida ifodalanadi.

bu yerda – modelning keltirilgan shakli koeffitsientlari.

bu yerda – modelning keltirilgan shakli koeffitsientlari.

Modellarning keltirilgan shakllari koeffitsientlari modellarning tuzilmaviy shakllari koeffitsientlarining chiziqli bo’lmagan funktsiyasi sifatida ifodalanadi.

Bunday holatni modelning keltirilgan shakli koeffitsienti ni modelning tuzilmaviy koeffitsientlari (va ) orqali ifodalanadi. Buni soddalashtirilgan tuzilmaviy model misolida ko’rib chiqamiz. Soddalashtirish uchun modelga tasodifiy o’zgaruvchilarni kiritmaymiz.

 

 

Tarkibiy (tuzilmaviy) model parametrlarini baholash

Bir paytli tenglamalar tizimining ko’rinishiga qarab tuzilmaviy model koeffitsientlari turli usullar bilan baholanishi mumkin.

Ularga:

• eng kichik kvadratlar egri usuli;
• eng kichik kvadratlarning ikki qadamli usuli;
• eng kichik kvadratlarning uch qadamli va boshqa usullar kiradi.

Eng kichik kvadratlar egri usuli bir necha bosqichda amalga oshiriladi.

Eng kichik kvadratlar egri usuli bir necha bosqichda amalga oshiriladi.

• Tuzilmaviy model keltirilgan shakldagi modelga aylantiriladi;
• Keltirilgan shakldagi modelning har bir tenglamasiga oddiy EKKUni qo’llanib keltirilgan koeffitsientlari () baholanadi;
• Keltirilgan shakldagi model koeffitsientlari tuzilmaviy shakldagi model koeffitsientlariga o’tkaziladi.

•  

E’tibor uchun rahmat

Manba:“EKONOMETRIKA ASOSLARI” fanidan O‘QUV – USLUBIY MAJMUA