The effectiveness of the use of stellarium program in the organization of practical training in astronomy

Key words: Ecliptic, Great confrontation, Ellipsis, Culmination, Surface, East, South, West, North, Horizon, programs "Stellarium".
Kirish. Bugungi kunda uzluksiz ta’lim tizimida ta’lim mazmuni va sifati jamiyatning dolzarb masalalari va ustuvor yo‘nalishlaridan biri sifatida ko’rilmoqda, ta’limni rivojlantirish, uning samaradorligini oshirish yo’llari izlanmoqda, ta’lim-tarbiya jarayonida zamonaviy pedagogik texnologiyalarni joriy etish, innovatsion g’oyalarni qo’llash masalasi ommalashmoqda. Shu sababdan bizga ma’lum bo’lgan metodlardan tushunarli, aniq va ravshanlarini ajratib olib ularni to’g’ri tushuntirish dolzarb muammolardan biridir. Hozirgi kunda uzluksiz ta’limda astronomiya va astrofizika fanini o’qitishning yangicha usullarini yaratish ustida ko’p ish olib borilmoqda. Masalan, uzluksiz ta’lim tizimida ya’ni Oliy ta’limda, Akademik litsey va umumta’lim maktablarda Astranomiya fanini nazariy jihatdan o’rganilibgina qolmasdan, amaliy mashgulotlarni tashkil etishda kampuyuter dasturlaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Ochiq osmon sferasida talabalar va o’quvchilar bilan vizual kuzatishlarni olib borib, kuzatish natijalaridan to’garak ishlarida, anjumanlar tashkil etish barobarida talabalarni astronomiya faniga qiziqishni uyg’otish mumkin [1].
Asosiy qism. Uzluksiz ta’lim tizimida ta’lim maskanlarining imkoniyatlardan kelib chiqqan holda internet tarmog’lari asosan, Stellerium dasturi, kichik teleskop va durbin yordamida quyidagi amallar taklif qilinadi. O’quv yilining boshida astronomiya fanidan umumiy tushunchalar berilib, vazifalar belgilanadi. Osmon sferasini o’rganishda oddiydan murakkab kuzatishlarga o’tib boriladi. Masalan, quyidagicha tartibda olib borish mumkin.
1. Oy fazalarini o’rganish: yangi oy, birinchi chorak, to’lin oy, oxirgi chorak. O’qituvchi Oy fazalari haqida tushuncha beradi va vazifalar belgilanadi.
2. Oy rel’efini kuzatish. Ayniqsa, kichik teleskop va durbin yordamida Oy fazasini birinchi chorak holatida (yangi oyning 7 kunligida) kuzatish qiziqarli va aniqroq bo’ladi. Oyning yorug’ qismi bilan qorong’i qismi chegarasida, Oy yuzasidagi tog’larning soyalari, kraterlarning ichki soyalari va chegaralari aniq ko’rinadi. Albatta bu kuzatish natijalari talabalarda katta qiziqishlar uyg’otadi.