The economy of enterprise

Miqdor  ko’rsatkichlari  korxonaning  ishlab  chiqarish  va  xo’jalik  yuritish 
faoliyatini  hajm  o’lchamida  izohlaydi.  Bunday  ko’rsatkichlar  qatoriga  ishlab 
chiqarilayotgan  mahsulotlar  miqdori,  ishlayotgan  xodimlar  soni  va  mehnatga  haq 
to’lash  fondi,  mashina  va  asbob-uskunalar  parki,  ishlab  chiqarish  dasturini  amalga 
oshirish  uchun  zarur  bo’lgan  materiallar  miqdori,  tsex  hamda  ish  joylari  soni  va 
hokazolarni kiritish mumkin. 
Sifat  ko’rsatkichlari  korxonaning  ishlab  chiqarish  faoliyatidagi  o’zgarishlarni 
nisbiy  kattaliklar:  mehnat  mahsuldorligining  o’sishi,  mahsulot  tannarxining  bazis 
davrga  (yoki  reja  hisobotiga)  nisbatan  foizlarda  kamayishi,  mahsulotning  to’liq 
tannarxiga nisbatan foizlarda daromad hajmi, korxona rentabellik darajasining o’sishi 
va shu kabilar yordamida tavsiflaydi. 
Sifat  ko’rsatkichlari  aksari  hollarda  pul  qiymatida  ifodalanishi  sababli, 
korxonalarning xo’jalik faoliyatini rejalashtirish va tahlil qilish amaliyotida asosiy va 
aylanma  fondlar,  asbob-uskunalar,  sarflanayotgan  yoqilg’i,  energiya  va  boshqa 
materiallar  kabi  qiymat  ko’rsatkichlaridan  foydalaniladi.  Qiymat  ko’rsatkichlari 
korxona  faoliyatida  qo’llaniluvchi  turli  xildagi  vositalarni  statika  va  dinamikada 
taqqoslash  imkonini  beradi.  Bundan  tashqari,  soliqlar  va  turli  xil  to’lovlar  hamda 
korxona daromadi foizlardan tashqari pul ko’rinishida ham o’lchanadi. 
Korxona  faoliyatini  rejalashtirish  korxona  va  uning  bo’linmalari  faoliyatini 
tahlil  qilishdan  boshlanishini  aytib  o’tish  muhim.  Mazkur  tahlil  davomida  rejaning 
sifat,  miqdor  va  qiymat  ko’rsatkichlari  bo’yicha  bajarilishiga  baho  beriladi  hamda 
talofat  va  yo’qotishlar  aniqlanib,  korxona  faoliyatini  yaxshilash  bo’yicha  chora-
tadbirlar  ishlab  chiqiladi.  Aynan  shu  chora-tadbirlar  va  yangi  maqsadlardan  kelib 
chiqqan holda joriy rejalashtirish amalga oshiriladi hamda yangi reja davriga korxona 
faoliyati rejalari ishlab chiqiladi.