The economy of enterprise


balansi,  ish  vaqti  balansi,  qiymat  balansini



Download 1,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/240
Sana29.12.2021
Hajmi1,56 Mb.
#86037
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   240
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi t

balansi,  ish  vaqti  balansi,  qiymat  balansini  ajratib  ko’rsatish  mumkin.  Balanslar, 
qoidaga  ko’ra,  ehtiyojlar  va  ularga  mos  keluvchi  resurslarning  mavjudligi  yoki 
manbalarini o’z ichiga oluvchi, o’zaro moslashuvchi jadval shaklida tuziladi. 
Balans  usuli  normativ  usuli  bilan  birgalikda  qo’llanadi.  Normativ  usulida 
resurslarni  sarflashning  yo’l  qo’yish  mumkin  bo’lgan  eng  yuqori  va  eng  quyi 
chegaralari  aniqlanadi.  Bunda  ishlab  chiqarishni  rejalashtirish  va  tashkil  etishda 
norma va normativ kabi tushunchalardan foydalaniladi. 
Norma  (me’yor)  –  bu,  belgilangan  sifatdagi  mahsulot  birligi  (ish,  xizmat) 
tayyorlash  uchun  sarflanuvchi  xom  ashyo,  material,  yoqilg’i,  energiya  va  boshqa 
resurslardan foydalanishning yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan maksimal yoki minimal 
chegarasidir.  Agar  resurslardan  foydalanish  normalarini  kamaytirish  mahsulot 
sifatining  pasayishiga  yoki  belgilangan  standartlar  talablarining  buzilishiga  olib 
keladigan bo’lsa, u holda bu normalarni kamaytirish mumkin emas. 
Normativ  –  bu,  nisbiy  kattalik  bo’lib,  asosan  foizlar  yoki  koeffitsientlar 
yordamida  aks  ettiriladi.  U  mehnat  vositalari  va  predmetlaridan  foydalanish 
 
54 


darajasini, ularning har bir maydon birligi, og’irlik birligi, hajm birligiga sarflanishini 
tavsiflab  beradi.  Masalan,  asosiy  fondlarning  birlik  qiymatiga  mahsulot  ishlab 
chiqarish  (fond  qaytimi),  sutning  moylilik,  vinoning  spirtlilik  darajasi  (foizlarda), 
avtomashinaning  bosib  o’tgan  yo’li,  avtomobil  shinasining  ekspluatatsiyasi  va 
hokazo. 
Norma  va  normativlar  progressiv  tavsifga  ega  bo’lishi,  ya’ni  ularni  ishlab 
chiqishda zamonaviy fan, texnika va texnologiya rivojlanishining darajasi, mehnat va 
ishlab  chiqarishni  tashkil  etish,  ishlab  chiqarish  quvvatlaridan  to’liq  foydalanish 
hamda  ilg’or  korxonalarning  tajribalarini  hisobga  olish  zarur.  Shuningdek,  ular 
doimiy  ravishda  qayta  ko’rib  chiqilishi,  eskirgan  norma  va  normativlar  yangi, 
xo’jalik  hayoti  va  davr  talablariga  javob  beruvchi  norma  va  normativlar  bilan 
almashtirilishi lozim. 
Norma va normativlar quyidagi asosiy guruhlar asosida ishlab chiqiladi: 


Download 1,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish