1-MA’RUZA
MAVZU: SIFATNI TA’MINLASH UCHUN AXBOROT
TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISHDAN MAQSAD VA
VAZIFALARI.
Reja:
1. Axborotlashgan jamiyatning shakllanishi.
2. Ishlab chiqarish korxonalarida AKTlarni qo‘llanishi.
Tayanch so‘z va iboralar:
axborot, axborotlashgan jamiyat, AKT tizimlari,
ishlab chiqarish korxonalarida AKT.
1. Axborotlashgan jamiyatning shakllanishi.
Mamlakatda zamonaviy axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini
rivojlantirish, elektron davlat xizmatlarini ko‘rsatishning yaxlit tizimini yaratish,
davlat organlarining aholi bilan muloqot qilishining
yangi mexanizmlarini joriy
etish yuzasidan izchil ish olib borilmoqda.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, axborotlashgan jamiyatning shakllanishi va
rivojlanish masalalari, milliy iqtisodiyotning turli sohalarida AKTdan foydalanish
muammolari, iqtisodiy axborot tizimlarini loyihalash va ishlab chiqish masalalari
iqtisodiy axborot va avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlari
sohasidagi yetakchi
olimlarning ishlarida tadqiq etilgan. Ular orasidan boshqaruv jarayonlarida
avtomatlashtirilgan axborot tizimlariga alohida ahamiyat bergan olimlarning ilmiy
ishlarini keltirishimiz mumkin.
Korxonalar faoliyatini axborotlashtirish bilan bog‘liq muammolarning ko‘pi
axborot-kommuniksiya texnologiyalaridan samarali foydalanishni taqozo etadi.
Bunday birliklar, odatda, ajratilgan mablag‘lar “rivojlanishi”ning asosiy maqsadi
sifatida belgilangan. Operatsion muammolarning ustuvorligi AKTni ishlab chiqish
vazifalarini hal etish va ularni strategik rejalashtirish uchun vaqt qoldirmaydi.
Shunday qilib, axborot tizimlarining doirasi kengaytiriladi, biroq korxona faoliyati
samaradorligi sezilarli darajada o‘zgarmay qoladi. Ma’lumki
AKTning asosiy
maqsadi korxonaning korporativ, tizimli va axborot texnologiyalarini o‘z biznes
maqsadlariga,
shuningdek,
yangi
texnologiyalardan
foydalangan
holda
rivojlantirishdan iborat bo‘lib u korxona biznes samaradorligini oshirishga imkon
beruvchi yetakchi
texnologiyalarni kuzatish, korxonaning tashkiliy va axborot
texnologiyalarini rivojlantirish bo‘yicha qo‘shma rejalarni ishlab chiqishni
ta’minlash, korxona bo‘linmalari o‘rtasidagi axborot almashinuvlarini tartibga
solish kabi muhim vazifalarni o‘z ichiga oladi.
Avtomatik tarzda o‘zgartiriladi, natijada
axborot boshqaruvi boshqa
korporativ resurslarni boshqarishga tenglashtiriladi. Korxonaning faoliyati
AKTdan bevosita foydalanishni biladigan xodimlarga bog‘liq bo‘lib, AKT
mutaxassislari axborot tizimlarini loyihalash, yaratish va ulardan foydalanish
uchun mas’uldirlar.
Shubhasiz, bu ikki guruh o‘rtasida bog‘lanish paydo bo‘ladi.
AKT sotuvchilari o‘z xizmatlari bo‘yicha tajovuzkor marketing bilan shug‘ullanib,
yangi istiqbolli AKTni sotib olish to‘g‘risida qaror qabul qilishga tayyor bo‘lgan
foydalanuvchilarga bevosita murojaat qilish orqali ushbu nizolardan foyda
ko‘rishadi. Shu bilan birga, ular tizimlarni baholash uchun qanday mezonlardan
foydalanish kerakligini to‘liq
anglamaydilar, chunki zamonaviy AKT maxsus
bilimlarni
talab
qiladi.
Shuning
uchun
AKT
mutaxassislari
va
foydalanuvchilarning korxonada AKTni rivojlantirishga oid huquqlari va
majburiyatlari doimiy ravishda ko‘rib chiqiladi. Bunday o‘zgarishlarni amalga
oshirish uchun mas’uliyatli bo‘lish korxonaning yuqori rahbariyatiga tegishli.
Korxona faoliyatining asosiy natijasi mahsulotlar (buyumlar, ehtiyot qismlar) va
xizmatlar (shu jumladan avval ishlab chiqarilgan mahsulotga xizmat ko‘rsatish)
hisoblanadi.