Texnologiyalari va protokollar

CDMA
 KOD BO
'
LIMIGA KO
'
P K IRISH
 
Mobil tarmoqlar 
kodli bo'linish ko'p kirishni keng qo'llaydi 
( Code Bo'lim 
multiplekslash Access , 
CDMA ). 
Oldingi bo'limda MIMO tizimlarida kanal 
bo'linishini ko'rib chiqamiz Bir nechta oqimlarning parallel uzatilishini tashkil 
qilish uchun biz ilgari o'rganilgan usullarga yangi usul - fazoviy multiplekslash 
qo'shdik. 
Multiplekslash 
usullarining 
ushbu 
ro'yxatini 
boshqasi 
bilan 
kengaytiraylik - CDMA , unda axborot oqimlari vaqt bo'laklari emas, chastota 
kanallari va fazoviy oraliqlar emas. Ushbu usulda ularga 
turli xil kodlar beriladi . 
CDMA 
g'oyasi shundan iboratki, tarmoqdagi har bir tugun uzatuvchi 
tugunning tarqalish ketma-ketligi qiymatini biladigan qabul qiluvchi tugun 
uzatuvchi tugun ma'lumotlarini umumiy signaldan ajratib olishi uchun 
tanlangan o'zining tarqalish ketma-ketligi qiymatidan foydalanadi. bir 
vaqtning o'zida bir nechta tugunlar tomonidan ma'lumot uzatish. 
CDMA usuli bo'yicha ishlaydigan tarmoqning har bir tugunlari 
ma'lumotlarni umumiy muhitga kerakli vaqtda yuboradi, ya'ni tugunlar o'rtasida 
sinxronizatsiya yo'q . CDMA-da umumiy muhitga kiradigan asl oqimning har bir 
ma'lumot biti ushbu tugunga tayinlangan kengayuvchi ketma-ketlik bilan 
almashtiriladi. Tarqatish kodlari ixtiyoriy bit ketma-ketligi emas - ular 
ortogonallikning maxsus xususiyatiga ega bo'lishi kerak, bu holda umumiy 
signaldan individual tugun kodini ajratib olish qobiliyatini anglatadi. Kengaytma 
kodlarini yaratish uchun matematik usullar qo'llaniladi . Olingan kod asl ketma-
ketlikka qaraganda yuqori chip tezligida o'zgaradi.
Keling, CDMA g'oyasini misol 
bilan tushuntiramiz. Tarmoqda to'rtta tugun bo'lsin: A, B, C va D. Har bir tugun 
tarqalish ketma-ketligining quyidagi qiymatlaridan foydalanadi: 
Javob: 01010101 
B: 10100101 
C: 10011001 
D: 11111111 
Aytaylik, tarqalish ketma-ketligining birlari va nollarini (ya'ni allaqachon 
aylantirilgan manba kodini) uzatishda qo'shimcha va teskari signallardan 
foydalaniladi. Inversiya ikkilik, masalan, +A amplitudali sinusoid tomonidan, 
ikkilik nol esa -A amplitudali sinusoid tomonidan kodlanganligini anglatadi. 
Qo'shimchalar holatidan kelib chiqadiki, agar bu amplitudalarning fazalari mos 
kelsa, u holda bir va nolning bir vaqtning o'zida uzatilishi bilan biz nol signal 
darajasini olamiz. Kengayuvchi ketma-ketlikning yozuvini soddalashtirish uchun 
biz musbat amplitudali sinusoidni +1 qiymati bilan va manfiy amplitudali 
sinusoidni -1 qiymati bilan belgilaymiz. Oddiylik uchun biz CDMA tarmog'ining 

---

barcha tugunlari sinxronlashtirilgan deb taxmin qilamiz.
Shunday qilib, manba kod 
birligini uzatishda 4 tugun atrof-muhitga quyidagi ketma-ketlikni uzatadi: 
Manba kodi nol uzatilganda, tarqalish ketma-ketligining signallari teskari -
bo'ladi. 
Endi to'rt tugunning har biri boshqalardan mustaqil ravishda tarmoqqa dastlabki 
ma'lumotlarning bir bitini uzatsin: tugun A - ► 1, tugun B - ► 0, C tugun - ► 0, 
D tugun - ► 1. Muhitda. Tarmoqning S signallari ketma-ketligi kuzatiladi: 
Qo'shimchalar xususiyatiga ko'ra biz quyidagilarni olamiz: 
S: -2, +4, 0, +2, 0, +2, +2, 0 
Agar, masalan, ba'zi E tugunlari A tugunidan ma'lumot olishni istasa, u 
o'zining CDMA demodulyatoridan foydalanishi kerak, uni A tugunining tarqalish 
ketma-ketligi qiymatiga parametr sifatida o'rnatishi kerak. CDMA demodulyatori 
ketma-ket to'rtta yig'indisi signalni S qo'shadi. 
Men 
har bir tsikl ishida oldim. Bunda 
A stansiyasining kengaytma kodi +1 ga teng boʻlgan siklda olingan S 
i signal 
uning 
belgisi bilan yigʻindida va stansiyaning kengaytma kodi boʻlgan siklda olingan 
signal hisobga olinadi. Qarama-qarshi belgi bilan yig'indiga -1 ga teng A 
qo'shiladi. Boshqacha qilib aytganda, demodulyator qabul qilingan signallar 
vektorini kerakli stantsiyaning tarqalish ketma-ketligining qiymat vektoriga skalyar 
ko'paytirishni amalga oshiradi:
S x A \u003d (-2, +4, 0, +2, 0, +2, +2, 0) x (-1 +1 -
1 +1-1 +1 -1 +1) \u003d 8.
Qaysi bit stantsiyani A yuborganligini bilish uchun biz 
natijani normallashtiramiz, ya'ni uni kengaytirish ketma-ketligidagi bitlar soniga 
bo'linadi: 8/8 = 1.
Agar stansiya B stantsiyasidan ma'lumot olishni istasa, 
demodulyatsiya qilishda B stantsiyasining kengaytma kodidan (+1-1+1-1-1+1-
1+1) foydalanish kerak bo'ladi:
S x B \u003d (-2, +4, 0, +2, 0, +2, +2, 0) x (+1 -1 
+1 -1 -1 +1 -1 +1) \u003d -8.
B stansiyasining dastlabki ma'lumotlarining ikkilik 
noliga mos keladigan -1 signalini olamiz . 
S
IMSIZ 
LAN
VA SHAXSIY TARMOQLAR