Texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

«Oʻrganish» rejimi. Elektron darslikda joriy etilgan ushbu rejimda 
oʻrganuvchiga har bir mavzu boʻyicha ikki blok materiali taklif etiladi: 
asosiy matn va qoʻshimcha matn. Matndagi muayyan jumla mazmunini 
yoritishga xizmat qiladigan tasvir, animatsiya, video va audio materiallar 
giperbogʻliqlik sifatida beriladi.  
Tushunarli  boʻlishi  uchun  tasvir  bilan  ishlash  jarayonini  koʻrib 
chiqaylik.    Matn  ichiga  qoʻyilgan  tasvir  giperbogʻligini  faollashtirish 
(masalan, “rasm” soʻzi ustida sichqoncha tugmasini bosish) orqali matn 
ustida  paydo  boʻladigan  kichik  darchaga  oʻsha  tasvir  chiqariladi. 
Muayyan tasvir bilan tanishib boʻlgach, darchani yopib matnga qaytiladi. 
Agar  mavzu  matni  orasiga  giperbogʻliklar  emas,  tasvirlar  qoʻyilsa, 
elektron  darslik  mohiyati  buzilgan  boʻlar  edi  (Shu  tarzda  ishlangan 
elektron darsliklar koʻp). Bu notoʻgʻri yechimligiga sabablar:  
Birinchidan,  odatda  elektron  darslikning  bitta  mavzusida  oʻnlab 
tasvirlarga murojaat qilinadi. Agar ularni matn orasiga qoʻyilsa, matnni 
oʻqish juda qiyinlashib ketadi. 

---

86 
Ikkinchidan,  matnning  biror  jumlasini  yoki  muayyan  soʻzni 
(masalan, predmet nomi yoki olim familiyasi) izohlovchi tasvir faqat shu 
jumlani oʻqiyotgan paytda koʻrinishi lozim. Agar tasvir avvaldan matn 
ichida boʻlsa, oʻquvchini chalgʻitadi. Tasvirni bu usulda qoʻyish qogʻoz 
koʻrinishidagi darslik uchun xos, chunki kitobda istalgan paytda tasvirni 
paydo qilish yoki yoʻqotish imkoniyati mavjud emas. 
Video va animatsiya  materiallari ham kerakli oʻrinda faollashishi 
lozim.  
Oʻrganilayotgan  mavzuning  toʻliq  matni  mohiyatini  oʻzida 
mujassam  etgan  qisqa  matn  (odatda,  3-4  jumla)  tayyorlanishi  va  ovoz 
bilan ta’minlangan boʻlishi maqsadga muvofiq. Bunday «Yodda tuting!» 
matnining  alohida  darchaga  chiqarilishi  va  ovoz  bilan  ta’minlanishi 
mavzuning asosiy ma’nosini oʻzlashtirishni kuchaytiradi.  
Yangi  mavzu  uchun  xarakterli  boʻlgan  tayanch  soʻzlarni  mavzu 
matni bilan bogʻlash amalga oshirilgan boʻlishi lozim.