Texnologiyalari universituti qarshi

Интеграл микросхемаларда легирлаш жараёни.

Легирлаш- яримўтказгич ҳажмига киритмаларни киритиш жараёни. ИМСлар тайёрлашда легирлаш схеманинг актив ва пассив элементларини ҳосил қилиш ҳамда зарур ўтказувчанликни таъминлаш учун керак. Ион легирлашетарли энергиягача тезлатилган киритма ионларини ниқобдаги тирқишлар орқали кристалга киритиш билан амалга оширилади. Ион легирлаш универсаллиги ва осон амалга оширилиши билан характерланади. Ионлар токини ўзгартириб легирловчи киритмалар концентрациясини, энергиясини ўзгартириб эса – легирлаш чуқурлигини бошқариш мумкин.

Газ фазали ва суюқ фазали эпитаксия усуллари кенг тарқалган бўлиб, улар монокристал асос сиртида n– ёки р–турли ўтказувчанликка эга бўлган эпитаксиал
қатламлар ҳосил қилиш имконини беради. Термик оксидлаш
– кремний сиртида оксид (SiO2) қатлам (парда) ҳосил қилиш мақсадида сунъий йўл билан оксидлашдан иборат жараён. У юқори (1000÷1200) 0С температураларда кечади.

12.
Интеграл микросхемаларда фотолитография жараёни ва фоторезист тушунчаси.

Фотолитография- яримўтказгич пластинадаги металл ёки диэлектрик пардалар сиртида маълум шаклдаги локал соҳаларни ҳосил қилиш жараёни. Ушбу соҳалар кимёвий емиришдан ҳимояланган бўлиши шарт. Фотолитография жараёнида ультрабинафша нур таъсирида ўз хусусиятларини ўзгартирувчи, фоторезистдеб аталувчи, махсус моддалар ишлатилади.

12.
Аналог ИМС, схемаси.



Analog integral mikrosxemalar aylantirish (qayta ishlash) va signal berish silliq (uzluksiz) kuchlanish o'zgarishlar (yoki joriy) tomonidan amalga oshiriladi. Har qanday aims elementidagi chiqish signali uzluksiz kirish signalining funktsiyasidir.
AIMSNING maxsus ishi chiziqli xarakterli chiplar- lineer aims. Lineer integral mikrosxemalar, chiqish signali, biron- bir
buzilishsiz oldindan belgilangan daromad (uzatish) nisbati bilan chiziqli kirish funktsiyasi.

12.
Аналог ИМС ларга қўйиладиган талаблар.



AIMSGA qo'yiladigan talablar: minimal kirish signali buzilishi, past shovqin darajasi, past o'tish davri, chiqish signallarining barqarorligi. Odatda, aims sxema turli xil funktsional elementlarni o'z ichiga olgan tartibsiz tuzilishga ega. Shuning uchun, AIMSDA integratsiya darajasi raqamli integral mikrosxemalar (CIMS) ga qaraganda ancha past. Aims ko'pincha gibrid yoki monolitik texnologiya asosida ishlab chiqariladi.

12.
Аналог ИМС ларнинг тавсифланиши.



Ko'p maqsadli kuchaytirgichlar analog signallarning maxsus konvertatsiyasini amalga oshiradi va bajarilgan funktsiyalar bo'yicha tasniflanadi:

• 
  quvvat kuchaytirgichlari - past chastotali kuchaytirgichlar — quvvat manbalari kuchaytirgichlari va uzatuvchi qurilmalar;
  
• 
  radiochastota kuchaytirgichlari- tor tarmoqli, keng polosali va mikroto'lqinli kuchaytirgichlar;
  
• 
  oldindan dasturlashtirilgan konvertatsiya qilishni amalga oshiradigan instrumental kuchaytirgichlar — taqqoslagichlar, stabilizatorlar (regulyatorlar), ko'paytirgichlar, konvertorlar, cheklovchilar, chastota tanlash filtrlari va boshqalar.
  

12.
Барқарор ток генератори (БТГ) вазифаси.



БТГнинг вазифаси кириш кучланиши ва юклама қиймати ўзгарганда чиқиш токи қийматини ўзгармас сақлашдан иборат бўлиб, улар турли функционал вазифаларни бажарувчи аналог ва рақамли микросхемаларда ишлатиладилар.

12.
Барқарор ток генераторининг ВАХ, унга изоҳ беринг.



P- n- o'tishning volt- amper xususiyatlari. ВАХ tahlilidan p - n- o'tishning asosiy xususiyati – bir tomonlama o'tkazuvchanlik kuzatiladi . To'g'ridan- to'g'ri kuchlanish qo'llanilganda, o'tish orqali oqim eksponentsial qonun bilan ortadi. Teskari voltajda yuzaga keladigan teskari oqim to'g'ridan- to'g'ri va zaif ravishda teskari kuchlanish miqdoriga bog'liq. O'tish orqali o'zgaruvchan kuchlanish kiritilganda, asosan to'g'ridan- to'g'ri oqim oqadi.
Shuning

4. Mavzu:Ma’lumotlarni o’zgartiruvchi standart sxemalarini qamragan analog tizimlar dunyosi bilan kompyuter tizimlarining o’zaro tasiri ta’siri bilan bog’liq muammolar.

Reja:

1. Analog tizimlar dunyosi haqida. 2.Kompyuter tizimlarini bog’liq muammolari.

Yangi kompyuter texnologiyalarining rivojlanishi inson faoliyat ining turli
sohalariga murakkab hisoblash tizimlarini joriy etishga turtki
bo'ldi. Kompyuter
texnologiyalarining eng muhim dasturlaridan biri bu uzluksiz ma'l umot oqimini yaratish
va qayta ishlashni boshqarish tizimlari bo'lib, ularning asosini odatda signal
protsessorlari tashkil etadi. Motorola vakillarining so'zlariga k o'ra, 2000 yilda AQSh

xaridorlarining 90% dan ortig'i DSP ( Digital Signal Protsesso r - Raqamli Signal

Protsessor) o'z ichiga olgan kamida bitta mahsulotni sotib ol ishadi . Elektron
komponentlarning ushbu tarmog'ining yigirma yillik rivojlanishi d avomida DSP ishlashi
bir necha yuz MIPSga etdi va narx 90% dan oshdi, bu ularning dey arli barcha sohalarga
keng tarqalishiga olib keladi.
Umumiy maqsadli kompyuterlarga asoslangan hisoblash tizimlar ini ishlatish va
loyihalashda mavjud bo'lgan yondashuv real vaqt rejimida ham, k ompyuter xotirasida
ma'lumot yozilgandan keyin ham murakkab ishlov berish jarayonl arini amalga oshirish
uchun qo'shimcha qurilmalarni (taxtalar, modullar) talab qilad

1. 
   Qoida tariqasida,
   

bunday qurilmalar yaqinda DSP-
lar yordamida amalga oshirildi, ular kuchli hisoblash
tuzilishiga ega bo'lib, axborot oqimlarini qayta ishlash uchun turli xil algoritmlarni
amalga oshirishga imkon beradi.
Nisbatan past narx, shuningdek ishlab chiqilgan dasturiy ta'minot ni ishlab chiqish
vositalari bunday tizimlarni axborot ta'minotining turli sohalari da amalga oshirishni
osonlashtiradi. AQSh va Evropadagi ko'plab kompaniyalar o'zlarin ing DSP- tizimlarini
taklif qilmoqdalar, ular 1 dan 8 gacha DSP va 128 Kbaytdan 256 MB gacha ma'lumotlar
va dasturlar uchun xotiradan foydalanadilar. Analog qurilmala r, Texas Instruments,
Motorola, NEC, AT&T dan eng ko'p ishlatiladigan DSP- lar.
Bitta protsessorni yoki boshqasini tanlash ko'p mezonli vazif adir, ammo shuni
ta'kidlash kerakki, Analog Devices protsessorlari katta hajmd agi matematik hisob-
kitoblarni (masalan, raqamli signallarni filtrlash, korrelyatsiya fun ktsiyalarini hisoblash
va hokazolarni) talab qiladigan dasturlar uchun afzalroqdir, c hunki ularning bunday
ishlarda ishlashi yuqori bo'ladi. Motorola va Texas Instrumen ts protsessorlariga
qaraganda. Shu bilan birga, tashqi qurilmalar (intensiv protse ssor tizimlari, turli xil
kontrollerlar) bilan jadal almashinuvni talab qiladigan vazifalarni bajarish uchun yuqori
tezlikda ishlaydigan interfeys quyi tizimlariga ega bo'lgan Tex as Instruments
protsessorlaridan foydalanish afzalroq.
Motorola - bu signal mikroprosessorlarini ishlab chiqarishda etakchi, ularning
aksariyati arzon va ancha samarali 16 va 24 bitli qo'zg'aluvc han
mikroprotsessorlar. Kengaytirilgan aloqa imkoniyatlari, ma'lumotl ar va dasturlar
uchun etarli chipli xotiraning mavjudligi, dasturlarni ruxsatsiz kiri shdan himoya
qilish, energiyani tejash rejimini qo'llab- quvvatlash ushbu mikroprotsessorlarni
nafaqat ixtisoslashgan kompyuterlar, balki kontrollerlar, maish iy elektron
qurilmalar, tizimlarda foydalanish uchun jozibador qiladi. mos lashuvchan
filtrlash va boshqalar. Ushbu tizimlar uy va sanoat nazorat tizimla rining ko'plab
turlarida mavjud, masalan, muzlatgichlar, avtomobillar va iqli m tizimlari va
boshqalar. Motorola yechimlari energiya samaradorligi (samar adorlik) ga ortib
borayotgan ehtiyojni qondirish uchun ishlab chiqilgan, shunin gdek, elektron
vosita tizimlarini loyihalashda dasturlash qulayligi va moslashuvchanligi.

1.