Texnologiyalari o‘qituvchi kitobi 5-sinf toshkent – 2020

O‘QUV-METODIK QO‘LLANMA
Kasbiy maqsad (motivatsiya).
Ish yuritish va kundalik hayotda zarur bo‘lgan hujjatlarni savodli va 
qoidalarga binoan yaratish. 
Kognitiv maqsad (rivojlantiruvchi).
Kunda o‘zgarib borayotgan yangi office dasturlarida ishlash 
ko‘nikmalarini hosil qilish va yangi dasturlardan xabardor bo‘lib turish. 
№
O‘tiladigan modullar
Hosil qilinadigan bilim va ko‘nikmalar
1
Formatlash tushunchasi
Hujjatdagi sahifaning rangi, o‘lchami, hoshiyasi, yo‘nalishi, 
matn rangi, shrift turi, stili, o‘lchamlarini o‘zgartirish kabi 
amallarni bajara olish. 
2
Formatlashning turlari: 
matnnig formati, abzasning 
formati, sahifaning formati
Formatlashning turlari va ularni bajarish mumkin bo‘lgan 
panel va undagi uskunalardan foydalanishni bilish.
3
Formatlash uskunalaridan 
foydalanish va formatlashga 
oid mashqlarni bajarish
Shriftning rangi, o‘lchami, stilini formatlashga oid 
mashqlarni bajara olish.
4
Amaliy ishlar uchun 
topshiriqlar
Hujjat hosil qilish, unga o‘zgartirish kiritish (tahrirlash) 
amallarini bajara olish.
14-dars. HUJJATLARNI FORMATLASH USKUNALARI
Ta’limiy maqsad
Darsning texnologik xaritasi va ssenariysi
I. Tashkiliy qism
Salomlashish, davomatni aniqlash, uy vazifasini tekshirish
Darsning turi
nazariy-demonstrativ (ko‘rgazmali)
O‘qitishning usul va 
texnologiyalari
suhbat, savol-javob, “Zanjir” usuli
O‘qitishning shakllari
yakka tartibda, qatorlar bilan, guruh bo‘lib ishlash
AKT va interfaol vositalar
o kompyuter
o elektron doska
o smart doska
o proyektor
o televizor
o kolonkalar
Ko‘rgazmali qurollar va 
o‘qitish vositalari
o darslik
o taqdimot
o video
o rasmlar
o plakatlar
o tarqatma kartochka-vazifalar
o amaliy vazifalar 
o laboratoriya vazifalari
o test varaqalari
o so‘rovnoma
II. Motivatsiya
Serdaromad kasblar egasini bilasizmi?
III. Yangi tushunchalar
Formatlash tushunchasi, formatlash usullari, hujjatning 
parametrlari, tahrirlash uskunalari, sahifaning parametrlari.

---

64
Matnni formatlash – matnning tashqi ko‘rinishini o‘zgartirish amallari. Matn protsessorida hujjatlarni 
formatlash jarayonini 3 qismga bo‘lish mumkin: 
• belgilar (shriftlar)ni formatlash;
• abzaslarni formatlash;
• hujjatlarni formatlash.
Qo‘llaniladigan resurslar
T
arqatma 
vazifalar
Taqdimot
Videodars
Audiodars
Internet-resurs
14-mavzu.pptx
14-mavzu.avi
14-mavzu.mp3 
http:\www.dr.rtm.uz.
Yangi mavzu 
Daftarga yozib oling!
Sinf doskasida sana, mavzu va yangi atamalar uchun savollar yoziladi. Uyga berilgan vazifa 
tekshiriladi va eng yaxshi bajargan o‘quvchi doska oldiga chiqib, vazifani o‘qib beradi, qolgan 
o‘quvchilar esa uy vazifalarini tekshiradi.
Word mamlakatiga sayohat
Bilasizmi, 
kompyuter
olamida juda ko‘p dasturlar yaratilgan. Ular orasida eng ko‘p murojaat 
qilinadigan dasturlardan biri bu – 
MS Word
dasturi. U 
Microsoft Office
paketiga kiruvchi dastur 
hisoblanadi. Microsoft dasturida foydalanuvchilar 
matn terish, rasm joylashtirish, matnga rang 
berish, jadvallar joylashtirish
kabi ishlarni bajarishi mumkin. Uni ishga tushirish uchun 
ПУСК
tugmachasi yoki ish stolida 
Word yorlig‘i
tanlanadi. Microsoft WORD dasturi o‘z interfeysiga ega. 
Masalan: 
Tezkor murojaat paneli
da yangi sahifa ochish, hujjatni saqlash va amallarni qaytarish 
mumkin. Hujjat hosil qilish yoki 
tahrirlashda nusxa olish, qirqib olish, saqlash, sahifalash
amallarini 
bajarish mumkin. Foydalanuvchilar hujjatlarni aksariyat hollarda 
imlo xatolarga tekshirib, so‘ngra 
qog‘ozga chop etadi
.
Har bir qatorga 1 tadan savol tashlanadi va javoblar disput shaklida tahlil qilinadi. 
• 
Office dasturlari kerakmi? 
• Qaysi kasblarda hujjatlar bilan ishlash ko‘proq vaqtni oladi?
• 
Nima uchun MS Word va boshqa Office dasturlarining yangi versiyalari tez-tez yangilanib 
turadi?
Demak, yangi mavzuni bayon qilishdan avval o‘quvchilarning shu mavzuga oid bilimlari aniqlab 
olinadi. 
Yangi mavzu.
Slayd yordamida mavzu bayon etiladi. Formatlash tushunchasi va usullari, undagi 
uskunalar bilan tanishib o‘tiladi. 
Dars
14

---

65
5-SINF DARSLIGI BO‘YICHA