Texnologiyalardan foydalanishning pedagogik imkoniyatlari

9.Ixchamlik 
 Test topshiriqlarining matni cho’zilib ketmasligi, qalashtirib tashlanmasligi lozim. 
Murakkab ko’lami o’quv savolini o’zlashtirishni aniqlash zarur bo’lgan hollarda, 
uni bir qancha ihcham test topshiriqlariga bo’lib tuzilgani ma`qul. 
10. Til rovonligi, aniqligi, bir ma`noliligi.  
Test topshiriqlarida ko’p ma`nolilik va noaniqlikka yo’l qo’yib bo’lmaydi. AqShda 
test topshiriqlarini tuzuvchilar guruxiga muayyan bir o’quv fani bo’yicha tajribali 
pedagog va ruxshunosdan tashqari adabiy muharrir ham kiritilishi an`anaga 
aylangan. 

---

11.  Murakkablik me`yori (yaroqliligi). Test topshiriqlari pedagogik jihatdan 
samarali bo’lishi uchun, ular omiy axborot berib qolmasligi, javobi ochikdan-ochiq 
ayon bo’lmasligi lozim. Natijasi yarmiga teng (Rq0,5) bo’lgan test topshiriqlari 
nisbatan samarali hisoblanadi. Bunday natija o’quv materialini yaxshi o’zlashtirgan 
yoki chuqur tayyorgarlik ko’rmagan o’quvchini aniqlashni osonlashtiradi. Shuning 
uchun ham, abiturientlarni tanlash, bitiruv imtihonlari kabi muhim tadbirlar uchun 
test topshiriqlari o’quv dasturini to’liq o’rgangan o’quvchilarning 50 foizi bajara 
olishi mumkin bo’lgan darajada tayyorlanadi.  
12.  To’g’ri jabobda qo’shimcha belgilarning mabjud bo’lmasligi. 
Test  tuzishda  tajribasiz kishi tushunarli bo’lsin, degan maqsadda to’g’ri 
javobni boshqa javoblarga nisbatan kengroq va batafsilroq bayon qiladi. 
O’quvchilar bu farqni tez anglab oladilar va javobni ana shu belgiga qarab 
aniqlashadi. Bunga aslo yo’l qo’yib bo’lmaydi. 
13. Variantivlik.  
O’quv materialidagi ma`lum bir mavzuni o’zlashtirishni nazorat qilish uchun 
mantiqiy fikr bayoni, sintaktik tuzilishi, morfologik belgilari yoki murakkablik 
darajasiga ko’ra turlicha bo’lgan, lekin bitta o’quv materialiga tegishli test savollari 
tuzish mumkin. Bu bir o’quv maqsadiga erishish yo’lida topshiriqlar turkumini 
yaratish imkonini beradi (variant testlar). Shu bois komp yuter test tizimi 
topshiriqlarning variativlik xususiyatiga asoslangan. Bunda komp yuter navbatdagi 
topshiriqni avvalgi savolga berilgan javobga ko’ra tanlaydi. 
14. Shaklan va mazmunan bog’liqlik.  
Bu talab falsafadan, uning qoidalarini san`at asarlarini o’rganishga qiyoslashdan 
olingan. Gegel fikricha, xaqiqiy san`at asari shaklan va mazmunan yaxlit asardir. 
Binobarin, test topshiriqlari ham shaklan va mazmunan uyg’un bo’lishi lozim. Test 
topshiriqlarini yuqoridagn talablar asosida tuzish, o’qituvchilarning test tuzish 
nazariyasi bo’yicha ma`lumotga zga bo’lishlarini talab qiladi. Buning uchun 
testshunoslik kurslarida o’qish va tegishli adabiyotlarni mustaqil o’zlashtirib borish 
zarur. 
 
Testshunoslikda o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalrini baholash 

---

mezonlari ishlab chiqilgan. O’qituvchi ularni yaxshi bilib olish va o’quv ishigda 
tadbiq etishni o’rganishi kerak. 
Buning uchun: 
1. 
O’quvchilarga test natijalarini baholash tizimi haqida gapirib berish 
kerak, o’quvchilarning javoblari misolida qanday bilimlar o’rta, yaxshi va 
a’lo baholanishini ko’rsatish zarur. 
2. 
Baho qo’yishda test natijasini tahlil qilish hamda u materialni 
takrorlashvaqtida nimalarga e’tibor berish kerakligini ko’rsatish shart. 
3. 
Baholashda o’quvchilarni rag’batlantirish  muhimdir, biroq doimo 
bir yoki ikki o’quvchini rag’batlantiraverish yaramaydi. Shuni aytib o’tish 
kerakki, test natijalariga ko’ra har bir o’quvchilarning javoblari ob’yektiv 
tahlil qilinishi kerak. 
Kasb -hunar kolleji o’quvchilarining pedagogikaga oid bilimlarini nazorat qilishda 
test  texnologiyasidan  foydalanish  samaradorligini  aniqlash  maqsadida 
Yangiqo’rg’on Iqtisodiyot-pedagogika kollejida tajriba ishlarini olib borildi.