Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

Q i z i q a r l i m a ’ l u m o t
Sabzi har xil ko‘rinishda, shakl va ranglarda bo‘ladi. Sabzini suvda pishirish, 
qovurish, yopish yoki xomligicha ham isteʼmol qilish mumkin. Sabzi 87 foiz suvdan 
iborat. Sabzi deyarli 2000 yildan beri yetishtirilar ekan.Tarixchilar sabzini dastlab 
Аfg‘onistondan kelgan deb hisoblashadi. Uning xushbo‘y barglari va urug‘idan 
taom va shifobaxsh giyohlar tayyorlashda ishlatilgan. Gretsiyada sabzi barglaridan 
saraton kasalligini davolashda foydalanishgan. Dastlabki sabzilar siyohrang, oq, 
sariq, qizil va qora rangda bo‘lgan ekan.
Barchamiz ko‘nikib qolgan xushbo‘y hidli qizg‘ishrang sabzi Gollandiya 
olimlari tomonidan ixtiro qilingan. Eng uzun sabzi Janubiy Uelsda yetishtirilgan. 
Uning uzunligi 5,84 metr bo‘lib, Ginnesning rekordlar kitobiga kiritilgan. Eng og‘ir 
sabzi 8,61 kilogramm bo‘lib, 1988-yilda Аlyaskada yetishtirilgan.

---

127
127
6-§.
2.1. GAZLAMASHUNOSLIK 
MATERIALLARGA ISHLOV 
BERISH TEXNOLOGIYASI
b
o
b
-
TIKUVCHILIK XONASI. TO‘QIMACHILIK TOLALARI. 
Ip VA GAZLAMA HAQIDA MA’LUMOT
Tikuvchilik xonasiga kirgan o‘quv chidan quyidagi texnika xavfsizligi va sanitariya-
gigiyena qoidalariga amal qilish talab etiladi:
1. Tikuvchilik xonasi doimo toza va yorug‘ bo‘lishi kerak. Xonaning harorati 
19–20 °C bo‘lishi maq sadga muvofiqdir.
 Gazlama va ipning to‘qimachilik tolalariga qanday aloqasi bor?
T
e
xnologiya darsi amaliy mashg‘ulotlar bilan chambarchas bo‘lgani sababli, 
tikuvchilik xonasi ham alohida bo‘lishi kerak. Tikuvchilik xonasida bichish, 
tikish, pardozlash ish larini amalga oshirish bilan birga buyumni kiyib ko‘rish 
uchun ham sharoit yaratiladi. Xona keng, yorug‘, kamida 15 nafar qiz bola uchun 
mo‘ljallanadi. Bundan tashqari, tikuvchilik materiallarini saqlash uchun javon kerak 
bo‘ladi. Devorga texnika xavfsizligi, sanitariya-gigiyena qoidalari, tikish va bichishga 
taalluqli ko‘rgazmali vositalar osiladi, maniken qo‘yiladi. Tikuvchilik xonasida tikuv 
mashinalarining barcha turi yaroqli holatda bo‘lishi kerak. Bichish stoli, dazmollash 
stoli, dazmol, tikish va bichish uchun kerakli asbob-moslamalar bo‘ladi.

---

128
128
2. Tikuvchilik xonasiga kirganda sochlar yig‘ilgan, maxsus fartuk tutilgan va ro‘mol 
o‘ralgan bo‘lishi lo zim.
3. Ishni o‘qituvchining rux satisiz boshlamang.
4. Ish jarayonida igna-to‘g‘ nag‘ichlar maxsus yos tiq chaga qadalgan bo‘li shi ke rak.
5. Igna-to‘g‘nag‘ichlarni og‘izga solish, kiyimga qadash mumkin emas.
6. Qaychini halqa tomoni bilan ikkinchi kishiga uzating.
7. Qaychini ish stoliga joylashtirganda o‘tkir qismi yopilgan holda o‘ng tomo-
ningizda bo‘lsin.
8. Tikuv mashinasiga yorug‘lik chap tomondan yoki to‘g‘ridan tushib turishi kerak.
9. Tikuv mashinasi bilan tikuvchi oralig‘i 10–15 
cm
bo‘lishi kerak.
10. Tikuv mashinasining yaroqliligini tekshirib, vaqtida moylab tu rish kerak.
11. Ish jarayonida ma shinani moy lash mumkin emas.
12. Ish jarayonini yakun laga nin gizdan so‘ng barcha ji hoz larni ko‘z dan ke chi rib,
tartibga soling. Daz molni o‘chi rish ni esdan chi qar mang.