Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

ISSIQ VA YAXNA ICHIMLIKLAR
“Buterbrod” so‘zining ma’nosi nima?
Nima deb o‘ylaysiz, buterbrod uchun nonni qanday shaklda kesgan 
ma’qul?

---

115
115
Q i z i q a r l i m a ’ l u m o t
Osiyoning sharqi va janubidagi orol larda 
istiqomat qiluvchi aholi qadim zamonlardan 
beri meva daraxtlarining ba’ zi larini non 
daraxti deb atashadi. Buning boisi shuki, 
bu daraxtlar serhosil, mevalari bir yo‘la 
yoppasiga yetilmay, birin-ketin pishadi va 
non o‘rnida iste’mol qilinadi. 
Non daraxtining 15–20 yillik bir tupi 1–2 
kishini, 5–6 tupi esa katta bir oilani bemalol 
bir yil boqa oladi. Ulkan meva shaklan 
bochkaga yoki nokka o‘xshaydi, bo‘yi 
30–90 santimetr, diametri 25–50 santimetr 
keladi. Pishgan meva och sariq yoki li-
monrang, po‘sti chuchmalroq bo‘ladi. Bu 
me valar noyabrdan avgustgacha birin-ketin 
pishaveradi. Ehtiyojga qarab keragicha 
ovqatga ishlatiladi. Avgust, sentabr va 
oktabr oylarida non daraxti gullashdan va 
meva tugishdan to‘xtab, dam oladi. Shu 
davr o‘tgach, yana gullab, meva tugishga 
kiradi. Meva xomligida eti qattiq, pishganida 
xamirdek yumshoq bo‘ladi. Ovqat uchun 
faqat urug‘siz navlarining mevalari ish-
latiladi. Pishgan mevalardan har xil non 
tayyorlanadi. Bunday nonning mazasi biz iste’mol qiladigan nonlarnikidan deyarli 
farq qilmaydi. Uni yeganlar o‘zlarini doimo baquvvat va bardam sezadilar. Bu hol 
sinovlar bilan tasdiqlangan. Chunki mazkur nonning tarkibida B va E guruhiga 
kiradigan vitaminlar ko‘p. Ular non pishirilganda ham erimay, parchalanmay aslicha 
saqlanadi.

---

116
116
3 - amaliy mashg‘ulot
 Buterbrod tayyorlash
Buterbrod tayyorlash usuliga qarab, alohida pichoq tanlanadi. Bu ter brod uchun non, 
go‘sht, baliq, sutli mahsulotlar hamda sabzavot va mevalar kerak 
bo‘ladi. Buterbrodlar quyidagi turlarga bo‘linadi: