Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

13-§.
pARDOZLASH ISHLARI
Duradgorlik buyumlarining sifatini yaxshilash, chiroyli, mustah kam, nam, 
yorug‘lik, havo ta’siriga chidamli qilish hamda xizmat kо‘rsatish muddatini oshirish 
uchun ularning sirti pardozlanadi. Masalan, yog‘och tabiiy gullarini saqlovchi tiniq 
bo‘yoqlar bilan bo‘yaladi, tiniq qat lam lar bilan qoplanadi yoki uning ustiga faner 
yopishtiriladi. 
Pardozlash ishlari bir necha bosqichda amalga oshiriladi (7-shakl).
7­shakl
1. Buyum sirti tekisligini ta’minlash. 
Yog‘och buyumlar, kо‘pin cha, bir 
necha detallarni о‘zaro biriktirish yо‘li bilan tayyorlanadi. Detaldan birikma hosil 
qilishda yog‘och yuzasida qolib ketgan mayda qipiqlar hisobiga birikma (buyum)
ning sirti har doim ham tekis chiqavermaydi. Shuningdek, ob-havo ta’sirida ayrim 
detallar tob tashlab, birikma tekisli gining buzilishiga sabab bо‘ladi. Shuning uchun 
har qanday birikma hosil qilingandan sо‘ng tayyor buyum sirtini bir necha bor 
randalab, jilvirlab tekis lanadi.
Buyum sirtlarining ezilishi, ayrim bu toq larning kо‘chib ketishi va bosh qa sa-
bablarga kо‘ra sirtlarga har xil shpak lovkalar surtilib, yoriqlar, tirqish lar, о‘y dim-
chuqurliklar, teshiklar tо‘ldiri ladi va tekis lanadi.
Shpaklovka yoriqlarni, teshik-ka vak larni tо‘ldi-
rish va butun sirtga sur
tish yо‘li bilan tekislikni 
ta’minlash maq sadida ishlatiladi.
Shunga kо‘ra shpaklovkalar ikki xil usulda 
tayyorlanadi:
1. Quyuq usulda.
2. Suyuq usulda.
Duradgorlik buyumlarini pardozlash bosqichlari
1-bosqich
2-bosqich
3-bosqich
Buyum sirti
tekisligini
ta’minlash
Sirtlarni
silliqlovchi
asboblar
Lok va
bo‘yoqlar

---

39
39
Quyuq shpaklovka teshik-kavaklarni tо‘ldirish da, suyuq shpaklovka esa butun 
sirtga surtib tekislikni ta’minlashda ishlatiladi. 
Shpaklovka bir yoki bir necha bor yog‘och yoki metall kurakcha – shpatel bilan 
surtiladi (43-rasm). 
43-rasm.
Shpatel turlari.
Sirtlarni keyinchalik pardozlash uchun tay yor-
lash maqsadida birin chi bor tur li xil qoplovchilar 
surtish bilan tekis lash