Texnika xavfsizligi

d
  va  τ
F
  -  deraza  va  fonar  qurilmalarining  yorug’likning  o`tkazuvchanlik 
koeff;  
                   K
F 
- fonar turini aniqlovchi koeff.   
8.4. Sun`iy yoritilganlikni me`yorlash va hisoblash usullari. 
Sun`iy  yorug’likni  me`yorlashdan  maqsad  biror  bir  yuzani  yoritish  uchun  gigiena 
nuqtai  nazaridan  eng  kamida  ruxsat  etilgan  minimal  yorug’lik  miqdori  bilan 
ta`minlashdir. Bunda nazorat ishini tasnifi, muhit bilan  buyum o`rtasidagi yarqiroqlik 
farqi  va  yoritilganlik  tizimi  aniq  hisobga  olinadi.  Nazorat  ishining  tasnifi 

---

 
74 
ko`zatilayotgan  buyumning  o`lchami  bilan  belgilanadi.  YA`ni  me`yorda  8  ta  razryad 
qabul  qilingan  bo`lib,    birinchisi    o`ta  yuqori  aniqlikda  bajariladigan  ishlar  turkumi 
(<0,15  mm)  -1  razryad  5000lk.  dan  to  dag’al  ishlar  turkumi,  ya`ni  faqat  jarayonni 
kuzatish  uchun  xizmat  qiluvchi  -  VIII-razryad  50lk.gacha  bo`lgan  yoritilganlik 
miqdorlaridir. 
Sun`iy  yorug’likni  aniqlash  uchun  odatda  nuqtali  yoki  yorug’lik  oqimi  usullaridan 
foydalaniladi.  Usulning  mohiyati  biror  nur  tarqatuvchi  manbadan  ixtiyoriy  nuqtaga 
tushayotgan  yorug’lik  oqimini  aniqlashdan  iborat.  Bunda  nur  tarqatuvchi  manbaning 
ko`rinishi  nuqta,  chiziq,  tekislik,  shar  hamda  tsilindr  shakllarida  bo`lishi  mumkin. 
Nuqta sharsimon yog’du manbaidan kelayotgan yorug’likni masofa kvadrati qonuniga 
asoslanib quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.